بررسی و ارزیابی اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی اسکان خودانگیخته عشایر (مطالعه موردی: استان فارس، شهرستان داراب)

وضعیت اقتصادی و اجتماعی عشایر در دهه های اخیر و روند رو به افزایش مهاجرت ها و اسکان های بدونبرنامه، عامل بسیاری از ناهنجاریهای اقتصادی- اجتماعی در جامعه عشایر بوده است. هدف از پژوهش حاضر نیز ارزیابی اثرات اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی اسکان خود انگیخته عشایر شهرستان داراب می باشد. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق، شامل سه روستا از شهرستان داراب شامل روستای رکن آباد (شهرک شهدای عشایر)، روستایعرب چگینی و روستای جوزجان می باشد. روش مطالعه به دو صورت کتابخانه ای و میدانی بوده است که با مراجعه بهکتب، اسناد، مقالات، آمار، نقشه ها و همچنین با مراجعه مستقیم به روستاهای مورد مطالعه و مطالعات میدانی(مشاهده، مصاحبه و پرسشگری از مردم و مطلعین محل) در پیشبرد تحقیق استفاده شده است. روش تحقیق بهصورت توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت استخراج اطلاعات، تحلیل، بررسی و تهیه نمودارها از نرم افزارهای (Spss, Excel) استفاده گردیده است. نتایج پژوهش بیانگر این مطلب است که در بیشتر این پروژه های اسکان،هرچند در بعضی موارد موجب برخورداری محدود عشایر از برخی امکانات و خدمات شده است، لیکن پیامدهایمنفی قابل تاملی چون افزایش میزان وابستگی و بالا رفتن سطح انتظارات و توقعات از دولت و از بین رفتنخودکفایی و خودبسندگی جامعه عشایری، افزایش تخریب مراتع و فرسایش محیط زیست، بلا استفاده ماندنپتانسیل های تولیدی مراتع، افزایش منازعات و درگیریها پس از اجرای طرحهای اسکان، عدم تناسب خانه هایاحداث شده در کانون های اسکان با مقتضیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع عشایری و عدم وجود تاسیسات وامکانات ضروری نظیر انبار علوفه و محل نگهداری دام و نیز پایین بودن کیفیت ساخت منازل، کاهش درآمد خانوار وافزایش گرایش مشاغل کاذب و غیر تولیدی یا مهاجرت به مناطق شهری جهت یافتن شغل و کسب درآمد، افزایشمخارج خانوار، کاهش نقش زنان در اقتصاد خانواده و افزایش وابستگی زنان به درآمد مردان شده است که با موازینپایداری و توسعه پایدار مغایرت کامل دارد.

کلیدواژه ها:

جامعه عشایری ، اسکان خود انگیخته ، ارزیابی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی ، عشایر داراب