نقدی بر بوطیقای(نظریه شعر) کلاسیک

یکی از مسایلی که در بوطیقای ادبی از دیرباز محل بحث و اختلاف نظر بوده است،مسیله شعر، تعریف آن و جوهر و ماهیت آن است. در هر کدام از حوزه های معرفتی با توجه به بینش غالبی که بر آن حاکم بوده است، شعر را به گونهای تعریف و تبیین کرده اند. پرسش ذات گرایانه شعر چیست در تمام زمینه های معرفتی ای چون فلسفه بلاغت، زبان شناسی و زیبایی شناسی با نگاهی ذهنیت گرا به صورت عناصر سازنده شعر، جوهر و عرض و کارکردهای آن مطرح شده است. پرسش اصلی این جستار این است که: آیا بوطیقا امری مطلق و تغییرناپذیر بوده یا با توجه به متغیرهایی چون زمان، مکان، گفتمان، متن و ... سیال و تغییرپذیر است برای دست یافتن به این پرسش، ابتدا دیدگاه فلاسفه یونان و غرب، فلاسفه مسلمان، بلاغیون و زبان شناسان را در باب شعر و تعریف آن بیان کرده، سپس به نقد و بازکاوی دیدگاه های آنان در باب شعر و تعریف آن پرداخته و به این نتیجه رسیده ایم که شعر و در کل بوطیقا با نگاهی ثابت و یک سویه قابل شناسایی و تعریف نیست، بلکه توجه به شاخص هایی چون کلیت اثر، گفتمانهای غالب در هر دوره، نظریه و نگاه خود شاعر به شعر، نقش ذهنیت خواننده، تبیین عینیت گرایانه اصطلاحاتی چون محاکات، تخیل، زبان و... در تعریف و تبیین پدیده شعر و تدوین نظریه آن ضروری است.

کلیدواژه ها:

بوطیقا ، نظریه شعر ، تخیل ، محاکات ، بوطیقای مطلق گرا ، بوطیقای نسبیت گرا