بررسی درونمایه تصوف و عرفان در اشعار مظفر النواب

مظفر النواب شاعر معاصر عراقی، به سرودن اشعار و هجوهای تند سیاسی مشهور است؛ به شکلی که موضوعات سیاسی، بنمایه اصلی شعرش بوده و در تمامی اشعار او حضوری دایمی و برجسته دارد. دیگر موضوعات شعری همیشه در لابلای اشعار سیاسی او بیان شدهاند که یکی از اینها، تصوف و عرفان بوده است. زیرا هر چند نواب، چنان که ما از عرفا و متصوفه میشناسیم، یک عارف سالک الی االله نبوده و همه زندگی خود را صرف مبارزه حزبی و سیاسی کرده است، اما نوعی گرایش صوفی در زندگی و شعر خود داشته است. این مقاله با تکیه بر شیوه وصفی تحلیلی در صدد آن است که به بررسی درونمایه تصوف و عرفان در اشعار نواب بپردازد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که هرچند تصوف و عرفان بارزترین درونمایه اشعار مظفر النواب نیست، ولی درونمایهای فرعی و البته چشمگیر در لابهلای اشعار سیاسی اوست، وی گاهی در میان شکنجه ها و یا در غربت و تبعید، در خلوتی عارفانه، دشواریها و مشقات خود را به خداوند شکوه کرده و با خدا راز و نیاز و مناجات میکند و به تمایلاتش به زهد و پارسایی اشاره میکند. البته این نوع زهدپیشگی با شیوه زندگی، فعالیتهای مبارزاتی و خصوصیات غالب اشعار وی، تا حد زیادی همخوان نیست. از سوی دیگر، آنگاه که نواب زبان به بیان امور صوفی و عرفانی گشوده و نهفته های روح خود را بیان میدارد، به ناگاه زبان شعریاش از نثرگونگی و بیان خطابه وار سیاسی فاصله گرفته و غرق در نماد و البته غموض و ابهام میشود.

کلیدواژه ها:

تصوف و عرفان ، مظفر النواب ، شعر معاصر عربی