تبیین نقش شبکه های اجتماعی آنلاین بر سرمایه اجتماعی سالمندان: یک مطالعه کیفی

مقدمه: سرمایه اجتماعی مجموعه منابع بالفعل یا بالقوه است که از طریق شبکه روابط اجتماعی برای یک فرد یا واحد اجتماعی ایجاد می شود. شبکه-های اجتماعی آنلاین می توانند از راه های مهم برای ساخت و نگهداری سرمایه اجتماعی برای سالمندان باشند. هدف از این مطالعه تبیین نقش شبکه-های اجتماعی آنلاین بر سرمایه اجتماعی سالمندان بود.روش کار: این مطالعه کیفی با رویکرد پدیدارشناسی و به روش تجزیه و تحلیل کلایزی در سال 1396 انجام شد. جامعه مورد مطالعه سالمندان شهر سمنان بودند. روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و گلوله برفی بود. داده ها از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته با 9 مشارکت کننده جمع آوری گردید. مدت زمان مصاحبه 60 تا 110 دقیقه بود. نمونه گیری تا اشباع داده ها ادامه یافت. معیارهای ورود به مطالعه داشتن حداقل 60 سال سن و عضویت در یکی از شبکه های اجتماعی آنلاین مانند فیس بوک، اینستاگرام و یا استفاده از یک سرویس پیام رسان مانند تلگرام، وایبر، ایمو و اسکایپ، هوشیاری، توانایی بیان تجربیات، دسترسی به تلفن همراه هوشمند و مایل بودن به بیان تجربیات بود. جهت اطمینان از صحت و استحکام تحقیق از معیارهای گوبا و لینکلن استفاده شد.یافته ها: از تجزیه و تحلیل داده ها دو مضمون اصلی تسهیل کننده های تعاملات اجتماعی با زیر مضمون های (گفتگو با نزدیکان، ایجاد دوستی های جدید، مشاهده عکس و فیلم دوستان و آشنایان) و مضمون اصلی حمایت اجتماعی فزاینده با زیرمضمون های (مشورت و همفکری، ارتقاء مشارکت اجتماعی و حمایت عاطفی درک شده) استخراج شد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد استفاده از شبکه های اجتماعی آنلاین بر بهبود سرمایه اجتماعی سالمندان تاثیر مثبت دارند. این شبکه ها از طریق امکان برقراری ارتباط با فرزندان، نوه ها، دوستان نزدیک، پیوندهای درون گروهی سالمندان را ارتقاء می بخشند. هم چنین باتوجه به امکان یافتن دوستان جدید، پیوند های برون گروهی آن ها را نیز تقویت می نمایند. نتایج این مطالعه می تواند به سیاستگزاران سلامت کشور کمک کند تا با افزایش سطح دسترسی و تشویق سالمندان به استفاده از شبکه های اجتماعی آنلاین، گامی در جهت افزایش سرمایه اجتماعی و به دنبال آن بهبود کیفیت زندگی و سلامت روان سالمندان بردارند.

کلیدواژه ها:

شبکه های اجتماعی آنلاین ، سرمایه اجتماعی ، سالمندان