بررسی جایگاه قانونی آمایش سرزمین در برنامه های توسعه ایران

آمایش سرزمین رویکردی منطقی و علمی به برنامه ریزی فضایی در پهنه ی سرزمین است. بدون توجه به منطق و ظرفیتهای هر سرزمینی، بهره وری به حداقل میرسد و آسیب های محیطط زیستی و حتی فرهنگی و سیاسی افزایش مییابد. آمایش سرزمین یک برنامه ریزی راهبردی سرزمینی است که برای یک دوره بلندمدت تمامی جوانب و ابعاد مدیریت سرزمینی را از سطح اکولوژیک تا سیاسی و دفاعی-امنیتی مورد محاسبه و تحلیل قرار میدهد و در یک برنامه موفق و واقعی آمایش سرزمین، میبایستی برای تمامی ابعاد مدیریت سرزمینی راهبردهایی کارا و واقع نگر با توان عملیاتی شدن ارایه گردد. کشور ایران دارای ویژگیها و خصایصی است که آن را در کانون فرصتها، تهدیدها، ضعفها و قوتها قرار داده است. از یکسو دارای موقعیت راهبردی در ارتباطات، نقل و انتقال و ترانزیت جهانی است و از سویی دیگر در منطق بحرانی خاورمیانه با همسایگان بی ثبات از لحاظ سیاسی، امنیتی و دفاعی و حتی سرزمینی قرار دارد که هر آن احتمال انتشار این بحرانها به داخل ایران وجود دارد. از یک طرف کشور ایران از منابع و ذخایر عظیمی برخوردار است و دارای نیروی انسانی قابل اتکا در توسعه بوده است. مجموع این ویژگیها نیاز به یک مدیریت یکپارچه و راهبردی و استفاده درست و بجا از آمایش سرزمین در برنامه های توسعه است. که آمایش سرزمین گام اول و بنیادی در برنامه های توسعه است. اما آنچه تاکنون به عنوان ضعف مدیریت سرزمینی ایران قابل شناسایی است، دل بستن به قوت ها و فرصتهای سرزمینی صرف و عدم توجه به لزوم مدیریت انسانی کارآمد در برنامه توسعه بوده است که نوعی مدیریت سرزمینی خوش بینانه را رقم زده است که خود مولد بسیاری از آسیب های سرزمینی در برنامه توسعه بوده است. هدف این مقاله بررسی جایگاه قانونی آمایش سرزمین در برنامه های توسعه ایران است. جایگاه آمایش سرزمین در برنامه های توسعه ایران در دوره های اول تا سوم کم رنگ بوده و خیلی به ان بها داده نشده ولی از دوه چهارم تا ششم اهمیت آمایش سرزمین در برنامه های توسعه پررنگتر و با کاربردی تر شده است. سوال اصلی این است که جایگاه قانونی آمایش سرزمین در برنامه های توسعه ایران چگونه است. این تحقیق با روش توصیفی– تحلیلی انجامشده و دادههای موردنیاز از طریق منابع کتابخانه ای و الکترونیک گرداوری شده است.

کلیدواژه ها:

آمایش سرزمین ، برنامه ریزی آمایش سرزمین ، برنامه های توسعه