نقد دیدگاه متکلمان اشعری بر انکار علیت

اشاعره با انگیزه مبری ساختن ساحت دین از عقل گرایی مفرط معتزله، تصحیح فاعلیت مطلق الهی در عالم هستی و توجیه تعارض معجزات انبیاء با قانون علیت، به انکار علیت پرداختنه، با استدلالی چند مانند تجربی و حسی بودن فرایند شکل بستن مفهوم علیت، استدلال به عالمیت مطلقه الهی و برخی دلایل نقلی، این انکار را موجه ساختند. در مقابل اشاعره حکماء و فلاسفه اسلامی قرار می گیرند که با رد حسی و تجربی بودن فرایند علیت، توجه به خود ویران گر بودن استدلال اشاعره و با مطرح نمودن مبنای اصالت وجود و اینکه آنچه در عالم محقق است وجود است و باقی اوصاف از جمله علیت به تبع وجود در عالم، جاری است، و در آخر با نشاندن تشان به جای علیت با حفظ فاعلیت مطلقه الهی اثرگذاری موجودات عالم بر یکدیگر را اثبات و به پاسخ از اشکالات اشاعره می پردازند. پژوهش پیش رو پس از ذکر مبنای اشاعره در مساله علیت به پاسخ برخی حکماء به اشکال اشاعره پرداخته است.

کلیدواژه ها:

علیت ، علت و معلول ، مشاهده حسی ، معقولات ثانوی ، اشاعره