تحلیل منطقه ای و استخراج منحنی بزرگی- مساحت- فراوانی خشکسالی با استفاده از توابع مفصل در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

خشکسالی ها رویدادهای کرانه ای هستند که براساس تداوم در زمان و تاثیرات مکانی آن مشخص می شوند . بطورکلی خشکسالی های منطقه ای متاثر از گردش عمومی جو (در مقیاس بزرگ) و عوامل طبیعی منطقه ای شامل شرایط توپوگرافی، دریاچه های طبیعی، موقعیت نسبت به مرکز و مسیر جریان های آب و هوایی در جو (در مقیاس ریز) بوده و اثرات کاملا همسانی در یک منطقه وسیع را نشان نمی دهند. لذا در این مطالعه توزیع احتمال توام بزرگی-مساحت تحت پوشش خشکسالی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با استفاده از تکنیک توابع مفصل انجام پذیرفته و منحنی بزرگی -مساحت فراوانی/احتمال خشکسالی (S-A-F) توسعه داده شده است. بدین منظور از سری دادههای شاخص خشکسالی یکماهه توسعه داده شده است. بدین منظور از سری داده های شاخص خشکسالی یکماهه SPI در 24 ایستگاه هواشناسی در محدوده مطالعاتی و 7 خانواده تابع مفصل شامل کلایتون، گامبل، فرانک، جو، گالامبوس، پلاکت و نرمال برای مدل سازی توزیع احتمال توام دو متغیر همبسته بزرگی و مساحت تحت پوشش خشکسالی استفاده شده است. عملکرد توابع مفصل هفتگانه مذکور براساس معیارهای آماری رایج مورد آزمون قرار گرفته و در نهایت بازای مناسبترین تابع مفصل (مفصل فرانک)، دوره های بازگشت شرطی تعیین و منحنی S-A-F برای منطقه مطالعاتی استخراج شد. نتایج مطالعه نشان می دهد که رفتارهای کرانهای اقلیمی (خشکسالی یا ترسالی) اکثریت محدوده مطالعاتی را تحت تاثیر قرار می دهند . درحالیکه رفتارهای نیمه یا شبه خشک دارای پوشش مساحت متفاوت با پراکندگی قابل توجه در محدوده مطالعاتی بوده و با افزایش بزرگی خشکسالی مساحت بیشتری از حوضه آبریز را در بر می گیرند. بطوریکه بعنوان مثال، بزرگی خشکسالی برای زمان برگشت 50 ساله با کمترین و بیشترین مقادیر در منطقه یعنی 0/42 و 1/0 بترتیب حدود 5 و 95 درصد مساحت محدوده مطالعاتی را پوشش می دهد.

کلیدواژه ها:

بزرگی خشکسالی ، توزیع حاشیهای ، شاخص بارش استاندارد ، مساحت تحت پوشش خشکسالی