شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی در کلکسیون کنجدSesamum indicum L. بانک ژن گیاهی ملی ایران

در این مطالعه واکنش به تنش خشکی هشت ژنوتیپ منتخب از کلکسیون کنجد بانک ژن گیاهی ملی ایران همراه با ارقام اولتان و داراب1 ،در شرایط معمول و تنش خشکی به صورت قطع آبیاری در آستانه گلدهی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج، ژنوتیپ KC50662 و رقم اولتان از نظر عملکرد و اجزای آن در شرایط عادی و تنش در گروه برتر قرار گرفتند. طیف وسیعی از واکنشهای حساس تا متحمل بر اساس شاخصهای تحمل و حساسیت و تجزیه به مولفههای اصلی، نشان از تنوع کافی در کلکسیون کنجد جهت انتخاب در دو شرایط رطوبتی بود. ژنوتیپهای KC50658 و KC50321 به ترتیب متحملترین و حساسترین و ژنوتیپ KC50662 و رقم اولتان، دارای پتانسیل عملکرد بالاتر در شرایط عادی و عملکرد بیشتر در شرایط تنش بودند. دو نمونه اخیر، با توجه به گروهبندی فرناندز در توصیف رفتار نمونهها، با داشتن شاخص تحمل به تنش (STI (بیشتر، عملکرد بالاتر در هر دو شرایط داشتند. تجزیه به مولفههای اصلی، ضمن شناسایی صفات توجیهکننده تغییرات، نمونه ژنتیکی KC50662 و رقم اولتان را مناسب برای اصلاح در شرایط متغیر رطوبتی نشان داد. نتایج رگرسیون برای شاخص STI نشان داد، ژنوتیپهای با STI بالاتر، دارای وزن بیشتر دانه در کپسول، تعداد کپسول بیشتر در بوته، و برگ پایینی با دمبرگ بلندتر در شرایط معمول بودند.

کلیدواژه ها:

حساسیت ، شاخص تحمل ، ظرفیت تولید ، کنجد