ارزیابی کارآیی تکنیکهای مختلف در تعیین تغییرات سطح پوشش جنگلهای زاگرس با استفاده از داده های ماهواره لندست (مطالعه موردی: جنگلهای حوزه آبخیز شمال خرم آباد)

به فرایند شناسایی اختلاف در وضعیت یک موضوع، سطح یا فرایند که توسط مشاهده اختلاف زمانی صورت می گیرد، تعیین تغییرات نامیده می شود. تعیین تغییرات با استفاده از تصاویر ماهواره ای به یکی از زیر شاخه های مهم در علم جنگل داری تبدیل شده است و ابزاری برای نظارت و کنترل انواع تغییرات در اکوسیستم جنگل می باشد. به منظورارزیابی کارآیی تکنیکهای مختلف در بررسی تغییرات سطح گستره جنگل های زاگرس از سال 1991 تا سال 2003 میلادی و همچنین ارزیابی قابلیت تصاویر ماهواره ای مختلف در تهیه نقشه گستره جنگل و نقشه کاربری های مختلف، تحقیقی بر روی جنگل های حوزه آبخیز شمال خرم آباد انجام شد. نقشه های واقعیت زمینی منطقه شامل نقشه جنگل/غیرجنگل، نقشه کاربری های مختلف منطقه با استفاده از برداشت های زمینی با استفاده از GPS، عکس های هوایی و نقشه های رقومی توپوگرافی منطقه حاصل آمد. در این تحقیق پنجره ای از تصاویر سنجنده TM با باندهای طیفی با قدرت تفکیک مکانی 30 متر مربوط به سال 1991 میلادی و همچنین پنجره ای از تصاویر سنجنده ETM+ با قدرت تفکیک 15 متر برای باند پانکروماتیک و 30 متر برای باندهای چندطیفی( به جز باند حرارتی) با استفاده از نقاط کنترل زمینی و DEM منطقه مورد تصحیح هندسی قرار گرفتند. به منظور استفاده تؤامان از قدرت تفکیک طیفی و مکانی تصاویر سنجنده های مختلف، تصاویر چند طیفی هر ماهواره با تصویر Pan همان ماهواره با استفاده از تکنیک خودکار ادغام بر پایه خصوصیات آماری، ادغام و تصویری چند طیفی با قدرت تفکیک مکانی بالا ایجاد گردید. سپس به منظور بررسی تغییرات گستره جنگل منطقه از سه روش شاخص گیاهی تفاضلی نرمال شده ،(Normalized Difference Vegetation Index)، شاخص گیاهی تعدیل کننده اثر خاک (Soil Adjust Vegetation Index ) و روش مقایسه پس از طبقه بندی با استفاده از سه الگوریتم حداکثر احتمال، جعبه ای و حداقل فاصله انجام شد و نقشه های گستره جنگل و نقشه های کاربری های مختلف تهیه گردید. ارزیابی صحت نتایج حاصل از طبقه بندی ها با نقشه های واقعیت زمینی صورت گرفت. بهترین نتیجه طبقه بندی جنگل/غیرجنگل مربوط به روش مقایسه پس از طبقه بندی با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال که صحت کلی برای سال 1991 و 2003 به ترتیب (90/08%و90/50%) و ضریب کاپای (0/78و0/87) را نشان داد. استفاده از روش SAVI و NDVI در اولویت بعدی قرار خواهند گرفت. همچنین نتایج نشان دادند که علیرغم صحت کلی خوب برخی داده های ماهواره ای، به دلیل ضریب کاپای نامناسب، بررسی روند تغییرات با استفاده از تصاویر ماهواره ای نتیجه مطلوبی در بر ندارد و نیاز به تحقیقات بیشتر با داده های سایر سنجنده ها می باشد.

کلیدواژه ها:

تغییرات سطح پوشش جنگل ، واقعیت زمینی ، NDVI ، SAVI ، طبقه بندی نظارت شده ، ارزیابی صحت ، حوزه آبخیز شمال خرم آباد