دولت- ایل؛ پیش نظری های برای ایران پیشاپهلوی

ماهیت دولت در ایران، یکی از مشاجره برانگیزترین مسایل در بین پژوهشگرانعلوم سیاسی بوده است. برخلاف دولت های جدیدی که در عصر پسااستعمار به وجودآمده اند، دولت در ایران دارای قدمت زیادی است؛ به گونه ای که از آن به عنواننخستین دولت تاریخ یاد میشود. پس از پایان جنگ جهانی دوم و طرح مکاتبمتعارض توسعه مانند مکتب نوسازی و مارکسیستی، ماهیت دولت در ایران موردتامل نظری قرار گرفت؛ بخش عمده این نظریات ناظر بر ماهیت مارکسیستی بویژهتفسیر استالینیستی از صورت بندی های پنج گانه اقتصادی – اجتماعی تاریخ بشر ازدولت در ایران بود. بخش دیگری از نظریات دولت، در نقد و نقض نظریات مذکوربود. ماهیت دولت در ایران مساله اصلی این مقاله است و در پاسخ به سوال چیستیماهیت دولت در ایران پیشاپهلوی، این فرضیه صورت بندی شدهاست: با توجه به ریشههای اقلیمی و زیست بوم ایران و غلبه ایلات، میتوان صورت بندی دولت- ایل رابرای ایران پیشاپهلوی بویژه از سلجوقیان تا پایان قاجار پیشنهاد کرد. دولت – ایل که ناشی از ویژگی های هویتی، سازمانی و نظامی ساختار ایلی بود، هم بر شکل گیریدولت توسط ایلات برتر اطلاق دارد و هم ایلاتی را شامل می شود که بدون آنکهحکومت تشکیل داده باشند، به مثابه شبه دولت هایی در قلمرو خود حکومت میکردند.این فرضیه با رهیافت جامعه شناسی تاریخی و تحلیل ماهیت دولت های حاکم ازصفویه تا پایان قاجار با روش توصیفی تحلیلی پردازش شده است

کلیدواژه ها:

دولت- ایل ، ایران ، قاجار ، صفویه ، کوچ نشین