بررسی استفاده از پساب بر روی کشت آفتابگردان جهت مبارزه با خشکسالی

با توجه به کمبود آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک (مانند ایران) در اجرای تدابیری به منظور توسعه و بهره‌برداری از منابع آبی جدید، به ویژه در بخش کشاورزی استفاده از پساب‌ها، فاضلاب‌های صنعتی و شهری می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. با این شیوه نه تنها کمبود آب کشاورزی تا حدی جبران می‌شود بلکه از آثار سوء تخلیه بی‌رویه فاضلاب‌ها و خسارت‌های ناشی از آن به محیط زیست نیز جلوگیری خواهد شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد پساب فاضلاب بر کیفیت خاک، آلایش عناصر سنگین در خاک و گیاه و نیز عملکرد گیاه صورت گرفته است. این مطالعه با دو تیمار گیاهی (آفتابگردان و شاهد) تحت آبیاری با پساب و آب معمولی و سه تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و طراحی و اجرا شد. به همین منظور پس از کاشت و برداشت گیاهان، از عمق قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و طراحی و اجرا شد. به همین منظور پس از کاشت و برداشت گیاهان، از عمق (30-0) سانتی‌متر نمونه خاک تهیه شد. نمونه‌ها پس از خشک شدن، خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و میزان آلایش آنها به عناصر سنگین تعیین گردید. علاوه بر آن جهت تعیین عملکرد گیاه، غلظت عناصر سنگین کادمیوم و سرب، برخی عناصر قابل جذب گیاهی و نیز مقدار توده زمینی خشک (بیوماس) برای هر گیاه مشخص شد. پساب کاربردی نه تنها باعث افزایش شوری خاک نشده بلکه با شوری کم خود قادر است نمک‌های احتمالی موجود در لایه‌ سطحی پروفیل خاک را به پایین منتقل نماید. یکی از فواید سودمند پساب کاربردی افزایش معنی‌دار عناصر فسفر، ازت و مواد آلی خاک می‌باشد. خصوصیات فیزیکی همچون وزن مخصوص ظاهری و پایداری خاکدانه‌ها را کاربرد پساب به ترتیب نسبت به شاهد کاهش و افزایش می‌دهد. علاوه بر آن میزان عناصر سنگین کادمیوم و سرب را در خاک افزایش داده ولی در حدود مجاز باقی مانده است. نتایج آنالیز گیاهی نیز نشان داد که پساب فاضلاب باعث افزایش معنی‌دار عناصر فسفر و پتاسیم در مقایسه با شاهد می‌شوند. علاوه بر آن میزان عناصر سنگین در اندامهای گیاهی در مقایسه با شاهد بیشتر شد. عملکرد گیاه نسبت به شاهد افزایش معنی‌دار داشته است.

کلیدواژه ها:

پساب ، آلایش ، خاک ، گیاه ، کادمیوم