حکمرانی خوب: اکولوژیی متعادل (رهیافتی فرایندی- غایتمندانه)

از دغدغه های اصلی کشورهای در حال توسعه قرار گرفتن در مسیر توسعه و توسعه یافتگی است. عدم رشد اقتصادی، فقیر و فقدان پایخگویی، فساد و عدم حاکمیت قانون ... از جمله چالشهایی است که این کشورها با آن مواجه اند. از سوی دیگر مطالعات توسعه و آمارهای سازمان های جهانی بیانگر آن است که از مهمترین عوامل در رشد و توسعه کشورها، «حکمرانی خوب» است. چنانکه حکمرانی خوب را بنیان خوانده اند. با توجه به این که در مطالعات انجام شده، الگویی که توصیف کننده ابعاد گوناگون حکمرانی خوب بوده و بر اساس آن بتوان تجویزهای لازم را ارائه نمود، مشاهده نگردید، این نیاز وجود دارد که با طراحی یک الگوی جامع فارغ از گرایش و تاکید بر یک حوزه (دولت، بخش خصوصی، جامعه مدنی و سازمان های غیر دولتی ...) یا هدفی خاص (بطور مثال توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی ...) وضعیت حکمرانی کشورها را توصیف و با شناخت متغیرهای آسیب زا یا تاثیرگذار تجویزهای ضروری در راستای بهبود حکمرانی آنها ارائه نمود. لذا مقاله پیش رو ضمن مروری بر ادبیات حکمرانی، با جمع بندی تعاریف حکمرانی و با نگاهی تازه به بازخوانی این مقوله می پردازد. در این راستا با بهره گیری از دو مفهوم «اکولوژی» و «تصمیم گیری» به عنوان جوهره حکمرانی، سه ویژگی اصلی حکمرانی خوب یعنی «کارایی»، «اثر بخشی» و «تعادل اکولوژیک» مطرح می گردد. الگوی پیشنهادی با رهیافتی فرایندی- غایتمندانه، حکمرانی خوب را اکولوژیی متشکل از ویژگی های فرایندی (ابزاری) و غایتمندانه (ارزشی) در تمام حوزه های اداری، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی معرفی می نماید که می بایست انواع نهادهای نظام سیاسی بنابر موقعیت هر کشور در ایجاد آن نقش ایفا نماید. در ادامه با بهره گیری از ادبیات حکمرانی، مدیریت فلسفه سیاسی، اقتصاد و توسعه، برای هر حوزه تحلیل، ویژگی هایی اساسی تعیین و برخی از مهمترین شاخص های ارزیابی ویژگی های مذکور در حوزه های گوناگون ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

حکمرانی خوب ، سیستم ، اکولوژی ، تصمیم گیری ، کارایی ، اثر بخشی ، تعادل ، سیستم استنتاج فازی ، پایگاه قواعد فازی