تغییرات اسانس و برخی ویژگی های کمی گیاه مرزه (Satureja hortensis L.) تحت تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و کمپوست زباله شهری

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و کمپوست زباله شهری بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه آزمایشی گلدانی در شهرستان داراب در سال 1388 اجرا گردید. این پژوهش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. مقادیر مختلف کمپوست در چهار سطح شامل: صفرC0:، 10C1:، 20C2: و 30 C3:تن در هکتار و چهارسطح کود نیتروژن نیز شامل: صفرN0:، 30N1:، 60 N2:و 90N3:کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع اوره در هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده مقادیر مختلف مصرف نیتروژن، کمپوست و اثر متقابل بین آنها بر عملکرد وزن خشک و ارتفاع، درصد و عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه، از نظر آماری معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که تیمار 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به همراه مصرف 30 تن کمپوست زباله شهری در هکتار (N3C3)با میانگین 8/50 گرم وزن خشک گیاه در گلدان بیشترین و تیمارهای عدم مصرف نیتروژن و کمپوست (N0C0)و عدم مصرف نیتروژن به همراه 10 و 20 تن کمپوست در هکتار (N0C1و N0C2) به ترتیب با میانگین 69/23 ، 42/23 و 63/24 گرم وزن خشک، کمترین میزان وزن خشک گیاه در گلدان را به خود اختصاص دادند. اثر مصرف کود نیتروژن و کمپوست بر تعداد ساقه فرعی در بوته و اثرکاربرد نیتروژن بر قطر ساقه معنی داربود. N3 با میانگین 75/24 ساقه فرعی و C3 با میانگین 19/22 ساقه فرعی، بیشترین تعداد ساقه فرعی در بوته را داشتند. N2C3با میانگین 13/2 بیشترین درصد اسانس را تولید کرد. بیشترین عملکرد اسانس از ترکیب تیماری N3C3 به دست آمد.همبستگی بالا و معنی داری بین عملکرد اسانس با ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی بود. بطور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که برای تولید بیشتر درصد اسانس و برای داشتن ماده خشک بیشتر سطح N2C3مناسب به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

اسانس ، کودهای شیمیایی و بیولوژیک ، عملکرد ، مرزه