مطالعه عددی تاثیر تونل های تک قلو و دو قلو بر روی میزان نشست سازه های سطحی (مطالعه موردی: خط 2 مترو تبریز)

با افزایش روز افزون شهرنشینی و گسترش شهرها و رشد فزاینده جمعیت نیاز به تاسیسات زیربنایی و راه های ارتباطی افزایش می یابد. ازطرف دیگر، معمولا در مناطق شهری دسترسی به فضای لازم جهت ساخت این راه ها وجود نداشته و به خاطر وجود سازه های مختلف، سطحیامکان ساخت وجود ندارد و یا در صورت وجود نیز هزینه بالایی داشته و همچنین در حین زمان اجرا سبب مشکلات ترافیکی و معیشتیمی شود. فقدان سیستم حمل و نقل مناسب نیز مشکلات بی شماری را در مدیریت حمل و نقل شهری از جمله تاخیر و طولانی بودن سفرهایدرون شهری، افزایش میزان مصرف سوخت، افزایش آلودگی هوا و در نهایت افزایش هزینه سفر ایجاد نموده است. با توجه به عواملی مانندهزینه استهلاک بالا، صرفه جویی در زمان و انرژی با سفرهای درون شهری کوتاه تر، افزایش میزان ایمنی و کاهش تاثیرات محیطی عبور هرروزه افراد در مناطق شهری در کنار نیاز فزاینده به زمین بویژه در مناطق شلوغ و پر تراکم شهرها، استفاده از فضای زیرزمینی و پروژه هایتونل سازی افزایش چشمگیری در سال های اخیر در سرتاسر دنیا داشته است. تعداد تونل های تحت ساخت یا در حال طراحی در شهرهای بزرگدنیا به منظور ایجاد راه های ارتباطی، خطوط مترو و تاسیسات زیربنایی و زیرساختارها در حال افزایش است. بویژه در کشورمان پروژه هایتونل سازی با شتاب بیشتری نسبت به سرتاسر دنیا در حال افزایش است و علاوه بر 5 کلانشهر کشور در اکثر شهرهای بزرگ نیز پروژه هایتونل سازی چشمگیری برای اهداف مختلف، در حال اجرا یا مطالعه می باشد. لذا با توجه به گسترش روز افزون تجهیزات زیرزمینی شهری وبویژه توسعه قطارهای زیرزمینی و مترو در کشور ما و نیز خطر بسیار زیاد تونل های زیرزمینی برروی سازه های روی زمین، شناخت تاثیر سازه-های زیرمینی در نشست سازه های سطحی و نیز بررسی فاصله تونل ها از سطح زمین در توزیع تنش و نیز نشست سازه ها ضروری می باشد.در این مقاله با مطالعه و بررسی های متعدد تحلیلی به کمک نرم افزار آباکوس ویرایش 2012 در مورد ویژگی های نشست زمین در اثر حفرتونل های مترو در مناطق شهری، کوشش شده است که ارتباط هایی بین تغییر شکل و جابجایی زمین با مشخصه هایی نظیر وزن واحد خاک، مدولالاستیسیته، قطر تونل، عمق محور تونل و بعضی کمیت های دیگر به دست آید و با توجه به تحلیل های صورت گرفته، نشان داده شده است کهچه پارامترهایی و تا چه اندازه می توانند در موارد ذکر شده موثر باشند و کدام اهمیت دارند یا حتی فاقد ارتباط یا نقش تعیین کننده هستند.همچنین دو نوع تونل تک قلو و دوقلو برای خط دو مترو تبریز مورد بررسی قرار گرفته و مقادیر نشست برای هر کدام مورد بررسی قرار گرفتهاست. همچنین در حالت انتخاب تونل دوقلو، مقادیر نشست برای فاصله های مختلف بین دوخط تونل بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

نشست سطحی ، مدلسازی عددی ، روش المان محدود ، تونل