اصول معماری پایدار ایران نهفته در معماری کویر

همواره آدمی برای پاسخگویی به نیازهای خود در اندیشه ی ایجاد فضایی بوده که در آن با درک آرامش، امنیت و حسن تعلق آخرین پاسخ که نه بهترین پاسخ را پیدا نماید . عنصر لاینفک در رابط ه با انسان طبیعت است و طبیعت قانون حاکم بر زندگی انسان است تفکری که به شدت در معماری سنتی ایران تجلی یافته است و در وسعتی فراتر از ایران معماران بزگی چون فرانک لویدرایت پیوند معماری با طبیعت (معماری ارگانیک ) را به شدت مورد توجه قرار داده اند . او می گوید : هیچ خانه ای نباید در روی تپه باشد بلکه باید جزیی از آن و برآمده از طبیعت باشد و متعلق به آن، تا تپه و خانه با هم زندگی کنند و خوشحالی هر یک به لحاظ وجود دیگری باشد (معماری اصیل ایرانی)). زمانی معماری، پایدار می ماند که به موازات طبیعت و نه عمود بر آن باش د. طبیعت قانونی با ارزشهای ثابت و کویر، زمین و آسمان و حد فاصل این دو است. عامل مهم شکل دهی معماری کویر، اقلیم و آب است و ارزشهای موجود در کویر؛ سکوت، عروج، خلوص، صلابت، تنهایی و نظم است . ارزشها و اصول در معماری جهان و ایران مشترک است و آن انسان می باشد . طبیعت کویر یکی است ولی نحوه ی برخورد، با توجه به فرهنگهای متفاوت، شکل متفاوتی به خود می گیرد، حال آن که ماهیت آن یکسان است . کویر به دست هنرمند توانای ایرانی شکل « خاک » ، ایران گنجینه ای از معماری است که الماس هایش خمیرمایه ی وجودی گرفته است . توانای عاشق در ت مامی مراحل زندگی، تحت تاثیر شریعت (اصول الهی ) بوده و اصول الهی همان اصول حاکم بر طبیعت است . نمونه ای از ابتکار این هنرمند ایرانی در توافق و هماهنگی ویژگی های کویر، استفاده از حیاط مرکزی است ارتباط طبیعت با معماری ایرانی در داخل و خارج، فضا حائز اهمیت است . خارج طبیعت و داخل انسان، که همان طبیعت است . معماری پایدار بایستی گویای ارزشهای نهفت ه ی آن باشد و برای رسیدن به مفاهیم و ارزشهای پایدار بایستی به بطن آن وارد شد و اصول هر چیز را به اصل آن برگرداند. ارزشهای پایدار در حیاط مرکزی را می توان با تقارن آغاز نمود . ارزش بنادین توحید که نمادی از وحدت است، در عرفان ایرانی عدد 4 ارزش خاصی دارد که در اصل مقاله به آن بیشتر خواهیم پرداخت. پیوند با طبیعت بیرون (زندگی محدود انسان و بازگشت به اصل خود ) پیوستگی (یکی از شاخص های اصیل معماری سنتی ) ، پیوند با طبیعت بیرون و زیب ا یی درون (ارزش بیشتر درون که زیبایی از دل بر آید). وابستگی با خدا (اصل اولیه ) و تناسبات بین حجم و خطوط، از دیگر ارزشهای پایدار حیاط مرکزی است عناصر پایدار به باور خلاصه حوض، ایوان و درختان سبز و گل و گیاه است. معماران برای این که بتوانند باز هم معماری پاید ار ایجاد نمایند بایستی اصول سنت را در نظر داشته باشند . منظور تقلیدی نیست که به وفور دیده می شود و چنانچه مولوی فرمود. خلق را تقلیدشان بر باد داد ای دو صدلعنت بر این تقلید باد عشق هایی کز پی رنگ بود عشق نبود، عاقبت ننگی بود امروزه بنا تنها به فکر سود دهی است و چه زیبا گفت انون : شیرینی قیمت ارزان بزودی فراموش می شود ولی تلخی کیفیت پایین هیچ گاه فراموش نمی شود پس تنها به نقطه نظر درآمد نیاندیشیم.