تحلیل فضایی مخاطرات طبیعی ناشی از تغییرات کاربری اراضی شهری در منطقه 22 شهرداری تهران

گسترش و توزیع مکانی کلاس های مختلف پوشش زمین و کاربری اراضی در محیط های شهری در وقوع مخاطرات طبیعی شهرنقش به سزایی دارد. تغییر کاربری زمین در محدوده کلانشهرها، یکی از مهمترین چالشهایی است که پیشروی برنامه ریزان، تصمیمگیران و سیاست گذاران مسئول شهر قرار دارد. تغییرات کاربری اراضی تأثیر مستقیمی بر بسیاری از مسائل، فرصتها و تهدیدهای احتمالی موجود درکلانشهرها و نیز مسائل مهمتری از قبیل رشد اقتصادی و کیفیت محیط زندگی ساکنان آنها دارد. در چند دهه اخیر رشد سریع جمعیت و نحوه پراکنش جغرافیایی آندر اطراف کلانشهر تهران منجر به افزایش شتاب تغییرات کاربری زمین در محدوده این کلانشهر بدون در نظر گرفتن معیارهای و شاخص های سازگاری کاربری ها از قبیل فاصله ازگسل، رودخانه و مسیل های شهری، فاصله صنایع آلاینده از شهر و مکان یابی کاربری های خاص در محیط های شهری شده است . توسعه شهری وتغییرات الگوهای کاربری زمین در کلانشهر تهران باعث ایجاد تأثیرات گسترده اجتماعی و زیست محیطی گردیده است که برای نمونه میتوان به کاهش فضاهای طبیعی، افزایش تعداد وسایل نقلیه، مشکلات حمل و نقل عمومی، ترافیک، بروز ناهنجاریهای اجتماعی زیست محیطی، کاهش کیفیت آب،کاهش زمین های کشاورزی و فضای سبز درونی و بیرونی شهر اشاره نمود. این اثرات مخرب به نوعی با تغییر الگوهای کاربری زمین بر اثر فعالیتهای انسانی و توسعه ناهمگون و سریع کلانشهر تهران و در نتیجه افزایش مخاطرات طبیعی از نظر نوع وقوع و تعداد وقوع مرتبط میباشند، لذا درک چگونگی تغییرات کاربری و پوشش زمین در محدوده کلانشهر تهران، چه از نظرکمی تتغییرات و چه از نظر الگوی مکانی آن به دلیل اثرات گسترده بر محیط زیست شهری، زیستگاههای طبیعی و تأثیری که بر مخاطرات طبیعی شهری میگذارد،حیاتی به نظر میرسد. در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره لندست نقشه های کاربری اراضی در محدوده منطقه 22 شهرداری شهر تهران در یک بازه زمانی10 ساله تهیه و در نهایت نقشه تغییرات کاربری اراضیدر این دوره زمانی بررسی گردید. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از تغییرات محسوس در تغییر کاربری اراضی در سال های 2006تا 2015 است.با توجه به مخاطرات طبیعی ناشی از عدم تعادل فضایی در پراکندگی کاربری های شهری برنامه ریزی برای تعادل و تناسب و نیز توجه به استانداردها و شاخص های موجود در راستای پیشگیری از وقوع مخاطرات طبیعی بسیار ضروری است.

کلیدواژه ها:

کاربری زمین ، تحلیل فضایی ، ، مخاطرات طبیعی ، ماهواره لندست ، منطقه 22 شهرداری تهران