تحلیل وبررسی نظریه علامه طباطبایی درتفسیر واژه امام در آیه شریفه ابتلاء

نظریه های مختلفی در مورد تفسیر امام در آیه شریفه ابتلاء « وإذ ابْتلى إبْراهیم ربه بکلماتٍ فأتمهن قال إنی جاعلک للناس إمامًا قال ومن ذریتی قال لا ینال عهْدی الظالمین» (سوره بقره، آیه 124) ارائه شده است . علامه طباطبایی با انضمام آیاتی که در مورد امامت بحث کرده است ، دیدگاهی کاملاً متفاوت با سایر انظار مطرح کرده است. محصول کلام مرحوم علامه این است: از یک طرف، در قرآن هرکجا سخن از امامت است سخن از هدایت به امر است و از طرف دیگر هدایت به دو شکل ارائه طریق و یا ایصال به مقصود انجام می گیرد. قسم اول را انبیاء عهده دارند. پس هدایتی که به حضرت ابراهیم (ع) بعد از اینکه سالیانی سال پیامبر بود، اعطاء شده است، هدایتی بالاتر از هدایتی است که انبیاء عهده دار آن هستند و باید به معنای ایصال به مقصود در نظر گرفته شود. هرگاه هدایت امام به معنای ایصال به مقصود در نظر گرفته شد، لفظ «امر» در آیه « جعلْناهمْ أئمه یهْدون بأمْرنا» (سوره انبیاء ،آیه73) به معنای امر تکوینی معنا می شود. ولذا به نگاه علامه ، امام شخص هادی ای است که از جنبه ملکوتی و تکوینی، موجودات را رهبری و هدایت کرده، رابط بین مردم و خداوند در اخذ فیوضات باطنی می باشد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی ، ضمن بیان این نظریه و پیامدها و محسنات آن ، به طرح ملاحظاتی که پاسخ دادن به آنها کار آسانی نیست ، می پردازد.

کلیدواژه ها:

امام ، هدایت باطنی ، امر تکوینی