وقف و آثار تربیتی آن با تأکید بر تربیت دینی دانش آموزان

وقف از جمله تأسیسات اسلامی برای افزایش مشارکت اجتماعی در گسترش نیکی ها در جامعه است که از صدر اسلام تاکنون همانند گوهری درخشان بر تارک جامعه اسلامی می درخشد. بهره برندگان از وقف نه تنها انسانها که حیوانات نیز بوده اند. وقفنامه هایی که برای جلوگیری از ظلم و ستم بر حیوانات و آزادی آنها ، حمایت و نگهداری از پرندگان و حیوانات مریضو رسیدگی به آنها در اوقات خاص مثل زمستان وجود دارد، دلیلی بر این مدعاست. شکوفایی و تقویت فرهنگ اسلامی بویژه علوم و معارف دینی به واسطه ایجاد نهادهای آموزشی و مدارس، مرهون پشتوانههای ارزشمندی از قبیل اوقاف بوده است. از قدیم الایام مدارس و مراکز آموزشی به واسطه دارا بودن منابع و پشتوانه های مادی از طریق املاک و اموالی که به عنوان وقف برآن مقرر گردیده بود، استمرار آبادانی و علمی خود را در آن دوران و سده های متمادی حفظ کرده و به تربیت دینی دانش آموزان پرداخته اند. آثار وقف در جامعه انسانی از ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، آموزشی و تربیتی قابل بررسی است. ابعاد آموزشی و فرهنگی وقف در جوامع اسلامی بسیار گسترده است. وقف به عنوان یک منبع مستمر مالی مراکز تربیتی، پشتوانه مردمی داشته است و چه بسیار مدارس و مراکز علمی و تربیتی در جهان اسلام از طریق وقف ایجاد و گسترش یافته اند و بسیاری از عالمان بزرگ با استفاده از درآمدهای اوقاف توانسته اند به مدارج عالی علمی برسند. از طریق تقویت مالی مدارس اسلامی توسط وقف، این مدارس حتی توانستند در فرهنگ نظام تعلیم و تربیت اروپا تأثیر بگذارند. پژوهش حاضر که در ردیف تحقیقات کاربردی و مروری می باشد، ضمن بررسی جایگاه وقف و جنبه های آموزشی وپرورشی آن در قرآن و آموزه های دین مبین اسلام، و ایران قبل و بعد از اسلام، به کارکردهای تربیتی وقف با تأکید بر تربیت دینی پرداخته و نقش واقف یا واقفان در ایجاد مدارس و زمینههای تقویت و توسعه تربیت مذهبی را از این منظر بررسی نموده است.

کلیدواژه ها:

وقف ، تعلیم و تربیت ، تربیت دینی