بررسی جامعه شناختی نقش زن در مثنوی مولوی

از آنجا که موضوع این نوشتار بررسی جامعه شناختی نقش زن در مثنوی مولوی می باشد بنابراین ابتدا نگاه رایجادیبان و صاحبنظران به این موضوع نقل می شود و سپس به نظریات غالب در دیدگاه جامعه شناسی و نقش زن در جامعهپرداخته می شود . از طریق کنار هم قرار دادن این دو دیدگاه سعی می شود به رابطه بین نقش زن در مثنوی مولوی وتفکرات مطرح درباره جایگاه و نقش زن در جامعه امروزی دست یابیم .توجه به این نکته ضروری است که در عصر مولاناشرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه هشتصد سال پیش بسیار متفاوت از امروز بوده است بنابراین بدیهی است که مفاهیم وارزش ها و برداشت های امروزی بسیار متفاوت از گذشته می باشد و به همین دلیل نقشی که مولانا در اشعار خود برایزنان ترسیم مینماید در مناسبات و هنجارها و عقاید و رسوم دوره خود معنی می یابد و چه بسا امروزه این نقش دچارتطور بنیادین شده باشد . همانطور که فلسفه و علم بشر طی این مدت دچار تحولات و پیشرفتهای شگرفی شده است لذامی توان پیش بینی نمود که نقش زن در جامعه و اندیشه ها و باورهای امروزی متفاوت است . این موضوع در درک ما ازپیشرو بودن مولانا در احترام به جایگاه زن کمک شایانی می کند .نکته دیگر اینکه اشعار مولانا عرفانی است و بیشتر معانیو تمثیل های بکار رفته در آنها بار معنوی و مجازی دارد و همانطور که از شراب و نی به معانی خاص و عرفانی نام بردهاست ؛ در بسیاری از اشعار از زن و کنیزک یا جنس مؤنث با بار معنایی مجازی استفاده نموده است و نمیتوان اینگونهاشعار را محملی برای برداشت های جامعه شناختی قرار داد . برای درک بهتر دیدگاه مولانا به نقش زنان در جامعه،توجهبه اشعار وسروده ها کافی نیست ولازمه آن بررسی ومطالعه نقش زنان در زندگی واقعی او وارتباطش بامادر (مؤمنهخاتون)، دایه (نصیبه خاتون)، همسر اول (گوهر خاتون)، همسردوم (کرا خاتون قونوی)،دختر خوانده (کیمیا خاتون)، عروس(فاطمه خاتون) ومهمتر از همه مریدان ایشان است که از محافل رقص وسماع هم بهره داشتند . از آنجا که موضوع اصلیاین بررسی مثنوی معنوی می باشد لذا از پرداختن به نحوه تعامل مولانا با زنان ودخترخوانده اش احتراز شده است. علاوهبر مطالب فوق تأثیر عقاید مذهبی ورسومات جامعه در اشعار مولانا انکار ناپذیر است .بویژه آنجا که از فضیلت مردان برزنان ویا ناقص العقل بودن زنان برای امر مشورت در اشعار خود استفاده کرده است ویا ازدواج دختر خوانده پانزده سالهخود به مردی مسن که در این دوره امری نکوهیده است اما در زمان خود امر ناپسندی محسوب نمی شده است.

کلیدواژه ها:

جامعه شناختی ، زن ، مثنوی ، مولوی