نقش عملیات آبخیزداری در مدیریت بحران آب (مطالعه موردی: حوزه سد امیرکبیر

اجرای عملیات آبخیزداری در حوزه های بالادست سدها با هدف کنترل فرسایش و رسوب، نفوذ آب در خاک و جلوگیری از تبخیر آن به میزان قابل توجهی در استحصال و ذخیره منابع آبی موجود و مدیریت بحران آب موثر است. در این تحقیق، عملکرد سازه های آبخیزداری گابیونی اجرا شده در سال 388 با حجم عملیات 4819 مترمکعب و صرف هزینه ای معادل 2100 میلیون ریال در زیر حوزه آبخیز واریان از زیرحوزه های فرعی سد امیرکبیر در کنترل رسوب و جلوگیری از ورود مواد رودخانه ای به مخزن سد، افزایش میزان آبگیری دریاچه سد و تولید آب به لحاظ اقتصادی ارزیابی و بررسی شده است. طبق نقشه های اجرایی موجود و برداشت های میدانی صورت گرفته در سال 1391، رسوبی معادل 27760 مترمکعب در مخازن این سازه ها ته نشین شده است. باتوجه به بهای آب شرب در همان سال و درنظر گرفتن دبی خروجی سالانه سد امیرکبیر می توان عنوان نمود که اجرای این سازه ها حدود 71065 مترمکعب آب با ارزش 419 میلیون ریال معادل 16 درصد هزینه اجرای کار، ظرف مدت یک سال از طریق کنترل رسوب و به تبع آن تولید آب افزایش درآمد به همراه داشته است. باتوجه به بازگشت کامل سرمایه ظرف مدت 7 سال و در نظر گرفتن حداقل عمر مفید سازه های گابیونی (25 سال)، سرمایه گذاری جهت تثبیت و کنترل رسوبات در حوزه سدها جهت تولید آب از توجیه اقتصادی لازم برخوردار می باشد و در افزایش عمر مفید سدها نیز نقش اساسی دارد. به عبارت بهتر، از سال هفتم بهره برداری به عبد، میزان آب تولیدی و درآمد ناشی از فروش آن جزء عایدات و سودآوری محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

آبخیزداری 1 ، سد 2 ، امیرکبیر3 ، گابیونی 4 ، رسوب 5 ، سازه 6