مدلسازی فرسایش و تولید رسوب و تهیه نقشه خطر فرسایش آبی ( مطالعه موردی : حوزه آبخیز بالغلی چای، اردبیل )

در این تحقیق یک متدولوژی بر پایه دانش و اطلاعات موجود توسعه یافته و برای ارزیابی رفتار و خطر فرسایش آبی و نیز مدلسازی فرسایش و تولید رسوب، منطبق با ویژگیهای منطقه تحقیق بکار رفته است . بطوریکه رابطه بین مقدار تولید رسوب محاسبه ای در سطح واحدهای کاری با تغییرات عوامل زیست محیطی ثابت و متغیر، از طریق بررسیهای آماری بدست آمد و مؤثرترین عوامل در تولید رسوب و فرسایش منطقه مشخص شدند . سپس یک ساختار تجربی برای مدلسازی فرسایش و تولید رسوب منطقه تبیین شد که با الگو گرفتن از مدل MPSIAC به انجام رسید . در فرمول بندی مدل جدید، از هشت عامل مؤثر در فرسایش آبی منطقه استفاده شد که شامل عوامل حساسیت به فرسایش سازند زمین شناسی، فرسایش پذیری خاک، فرسایندگی باران، فرسایندگی رواناب، پستی و بلندی، تراکم آبراهه ها، شاخص تفاوت پوشش گیاهی ) ) NDVI و وضعیت زمینی فرسایش می باشند . در انتخاب مؤثرترین عوامل، در بررسی آنها در دو مقطع زمانی 1347 و 1385 ، ابتدا عواملی که ضریب همبستگی بالایی را در روابط رگرسیونی از خود نشان دادند، با برازش بهترین رابطه ممکنه جدا شدند . سپس از بین عوامل انتخاب شده، پارامترهایی انتخاب شدند که در نهایت می توان با استفاده از آنها، ساختار مدل را بدست آورد . بطوریکه امکان استفاده از یک عاملِ بخصوص و عملی بودنِ برقراری ارتباط آن با میزان تولید رسوب، یکی از موارد مهمی می باشد که مد نظر قرار گرفته است . در مدل ارائه شده، از مجموع امتیازات عوامل هشت گانه، مقدار M بدست می آید که با استفاده از رابطه نمایی آن با مقدار رسوب، در نهایت مقدار فرسایش و رسوب تولیدی منطقه محاسبه می شود . همچنین ارزیابی دقت مدل در حوزه آبخیز " نیر " به انجام رسید که نتایج حاصله نشان دهنده دقت نسبتاً بالای مدل می باشد . در آخر نیز نقشه خطر فرسایش آبی منطقه با استفاده از مدل جدید، تهیه و ارائه شد .

کلیدواژه ها:

فرسایش آبی ، تولید رسوب ، مدلسازی ، نقشه خطر فرسایش ، بالغلی چای ، اردبیل