مفهوم و جایگاه دادگری در اندیشه ایرانی-اسلامی با تکیه بر شاهنامه

عدل و داد یکی از گمشده های انسانهای تشنه عدالت در سراسر تاریخ بوده است. واژه عدالت دارای مفاهیم گوناگونی است که از حوزهقضا تا حوزهسیاست و اجتماع را در بر می گیرد. حتی فراتر از آن مسائل مربوط به آفرینش را نیز گاهی در بر می گیرد. در ایران باستان و در اندیشه های ایران شهری به نوعی زیر مجموعه «اشه» است و مهمترین وظیفه حکومت گران پاسداشت عدل است و در عین حال مشروعیت حکومت ها نیز در گرو رفتار عادلانه است.چنانچه فرمانروایی عدل و داد را از دست می داد و دست تعدی و ستم دراز می کرد،نه تنها فلسفه وجودی حکومت خویش را از دست می داد که در گردش طبیعت هم اخلال ایجاد می کرد که نتیجه اش خشکسالی و بر هم خوردن نظام طبیعت بود. کمتر کتابی را می توان یافت که به اندازه شاهنامه از عدل و داد سخن گفته باشد.در تمامی اندرزهایی که در سراسر این کتاب عظیم آمده است،از لزوم دادگری سخن به میان امده است در شاهنامه داد به منزله شیشه عمر فرمانروایان است.اگر ترک بردارد و یا شکسته شود همه چیز به آخر می رسد. این مقاله به مفهوم و جایگاه دادگری در اندیشه ایرانی-اسلامی با تکیه بر شاهنامه می پردازد

کلیدواژه ها:

عدل ، عدالت ، دادگری ، شاهنامه