پهنه بندی دوره خشک با استفاده از شاخص بارندگی استاندارد شده در محیط GIS ( منطقه مورد مطالعه : استان اردبیل)

دوره خشک به عنوان یک پدیده خزنده ای است که در اثر کمبود رطوبت ناشی از کاهش میزان بارندگی به وقوع می پیوندد. خسارات بسیار گسترده و وسیع این پدیده بخشهای زیادی از جامعه را تحت تاثیرخود قرار داده و همه ساله زیان های بسیار زیادی را به بار می آورد. لذا پایش و پهنه بندی آن به عنوان یک اصل مهم در برنامه ریزی های کلان باید مدنظر قرار گیرد. در راستای پژوهش انجام گرفته شدت های خشکسالی در یک دوره آماری 15 ساله برای 4 ایستگاه سینوپتیک، اردبیل ، مشگین شهر ، خلخال و پارس آباد با استفاده از برنامه کامپیوتری ( DIP ) در مقیاس های 48 ، 24 ، 12 ، 6 ، 3 ماهه تعیین گردید.سپس بر اساس شدت های خشکسالی به دست آمده در ماههای مختلف ، نمودارهای روند تغییرات شاخص SPI در مقیاس های 48 ، 24، 12، 6 ، 3 ماهه تهیه گردید.و سپس با استفاده از مدل کریجینگ برای مقیاس های 24 ، 12 ، 6 ، 3 ماهه نقشه های پهنه بندی ترسیم شد . نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از وقوع پدیده خشکسالی در همه ایستگاهها است که با شدت و ضعف های توام بوده و و بطور کلی مرکز و شرق استان در نزدیکی شهرستان اردبیل در همه مقیاس ها دارای فراوانی و شدت خشکسالی بیشتری می باشد. از نظر طبقه بندی شدت سالهای مرطوب و خشک ، غالبا در ایستگاههای مورد مطالعه حالت بارش نرمال ، هر از گاهی سال خشک و نبز دوره مرطوب قابل مشاهده می باشند. که سالهای با بارش نرمال از توالی و تداوم بیشتری نسبت به سالهای مرطوب و خشک برخوردارند. همچنین فراوانی رخداد دوره های خشک کوتاه مدت ( سه ماه ) بیشتر از 70 مورد است در حالی که فراوانی رخداد دوره های بلند مدت در مقیاس های زمانی 48 ، 24 ، 12 ، 6 ماهه کمتر می باشد و دیگر نتایج نشان داد که خشکساالی کوتاه مدت دارای نوسانات و تغییرات زیادی می باشد و حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات شرایط رطوبت دارد و نتایج حاصل از پهنه بندی مشخص کرد که دوره های خشک به وقوع پیوسته در قسمت های مرکزی استان ( اطراف ایستگاه اردبیل ) تداوم و شدت بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد.

کلیدواژه ها:

شاخص بارندگی استاندارد ، پهنه بندی ، دوره