بررسی اثر ویتامین ث بر رشد و نمو گیاهچه، تسهیم ذخایر بذر و تنفس رشد و نگهداری

با توجه به نقش ویتامین ث در عملکرد مکانیسم های دفاعی و کاهش هزینه های نگهداری سلول، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر روی رقم کویر گندم با هدف بررسی اثر تیمار مقادیر مختلف ویتامین یاد شده بر میزان تنفس رشد و نگهداری و بنیه اولیه گیاهچه های حاصل اجرا کردید. بذور یکنواخت کندم انتخاب و به مدت 24 ساعت در مقادیر صفر، 5/12، 50، 100، 200 و 400 میکرومولار ویتامین ث غوطه ور شده وسپس بذور جوانه دار شده در گلدان کشت گردید نتایج پژوهش نشان داد که در تمامی تیمارهای مورد مطالعه وزن خشک بذر با یک الگوی مشابه کاهش یافت و حدود 9-6% از کل بذر را بخش ساختاری آن تشکیل داد. روند تغییرات وزن خشک گیاهچه ها در شاهد و تیمارهای ویتامین ث مشابه بود ولی کاهش وزن خشک گیاهچه ها در شاهد و تیمارهای ویتامین ث به ترتیب 87/8 و 63/9-25/7 روز پس از خیساندن ادامه داشت و پس از آن، به دلیل رسیدن به مرحله اتوتروفی، وزن خشک گیاهچه ها روند صعودی به خود گرفت. تنها مقدار 200 میکرومولار ویتامین ث توانست زمان رسیدن به مرحله آغاز اتوتروفی (زمان شروع افزایش وزن خشک گیاهچه) و اتوتروفی کامل (زمان رسیدن وزن خشک گیاهچه به وزن اولیه بذر) را در مقایسه با شاهد کوتاه نماید. الگوی تغییر وزن خشک گیاهچه ها، اندام های هوایی و ریشه چه در تمامی تیمارها مشابه بود. همچنین میزان کاهش وزن بذر بین شاهد و کاربرد مقادیر مختلف ویتامین ث یکسان بود. بعلاوه نتایج نشان داد که کارایی تبدیل ذخایر بذر به ساختار گیاهچه، در تیمارهای مورد بررسی در محدوده 66/76-61/34% متغیر بوده که تفاوت موجود می تواند ناشی از نحوه اختصاص مواد ذخیره ای بذر به تنفس رشد و یا نگهداری باشد. لازم به ذکر است که تنفس رشد و نگهداری تیمارهای مورد بررسی به ترتیب در محدوده 33/33-96/71% و 11/69-03/28% متغیر بود. همچنین بین کارایی تبدیل و تنفس رشد ارتباط مستقیم وجود داشت. بطوریکه می توان با افزایش میزان متابولیت های موثر در فرایندهای حیاتی سلول میزان هدر رفت ذخایر بذر را کاهش داده و مقدار بیشتری از ذخایر برای تشکیل و رشد ساختار کیاه اختصاص داد.

کلیدواژه ها:

بنیه اولیه گیاهچه ، رشد اتوتروفی ، رشد هتروتروفی ، کارایی تبدیل ، گندم