الگوسازی مکان یابی سکونتگاههای روستایی پایدار (نمونه موردی: شهرستان کنارک)

توسعه پایدار یک فرایند پایدار تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی به منظور ارتقاء رفاه اجتماعی و تعالی انسانی جامعه است. فراوانی روزافزون وقوع بلایای همچون سیل، زلزله و توفان و خسارات جانی و مالی ناشی از آن بر جوامع شهری و روستایی اهمیتعوامل محیطی را به عنوان بستر اصلی و مهمترین بعد توسعه پایدار آشکار می سازد. کشور ایران در منطقه ای واقع شده که فراوانی تکرارحواث غیر مترقبه از ویژگی های بارز آن به شمار آمده و سالانه خسارات جبران ناپذیری به ویژه به مراکز روستایی کشور وارد می شود.بطوریکه در سال 1386 در پی رخداد پدیده طوفان گونو تعدادی از روستاهای شهرستان کنارک در محاصره سیل قرار گرفته و یا به کلی تخریب شدند. ساماندهی مکانی-فضایی چنین کانونهای سکونتی ناپایدار، امکان سنجی نقاط جدید پایدار را می طلبد. ساماندهی و مکان یابی پهنه ها ی مناسب سکونتی پایدار روستایی مهمترین مساله است که در پژوهش حاضر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. روش مطالعه تحلیلی – توصیفی و نمونه موردی شهرستان کنارک می باشد.در مکان گزینی سکونتگاههای روستایی پایدار، پنج گروه عامل( محیطی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی) موثرند که بسته به شرایط زمانی و مکانی، ماهیت هر عامل و اولویت تصمیم گیرندگان، اهمیت تاثیر هر عامل تعیین می گردد. در این مقاله با توجه هدف پژوهش،هشت شاخص ازجمله توپوگرافی، شیب، فاصله از شبکه راه ارتباطی و مراکز اقتصادی، فاصله از رودخانه، گسل، قابلیت اراضی و... به عنوان معیارهای مکان گزینی انتخاب و با استفاده از مدل AHP امتیاز دهی و ضرایب تاثیر معیارها در نرم افزارexpertchoic نرمالیزه شده سپس تحلیل فضایی لایه های اطلاعاتی در محیطGISصورت گرفت که نتیجه آن تولید نقشه با 5 پهنه سکونتی(کاملا نامناسب، نسبتا مناسب، مناسب،نسبتا نامناسب، کاملا نامناسب)است که بر اساس آن به تحلیل میزان پایداری روستاهای موجود پرداخته وپهنه های پایدار جهت ساماندهی سکونتگاههای روستایی آسیب دیده و ناپایدارانتخاب شد. بر اساس یافته ها از مجموع روستاهای محدوده، 16 روستا سیلگیر و ناپایدار بوده و مستلزم ساماندهی در مکانی جدید شدند

کلیدواژه ها:

سکونتکاههای روستایی ، توسعه پایداری ، مکان یابی ، AHP ، GIS