تعیین پراکنش فلزات سنگین سرب و کادمیم در بخشی از تراس رودخانه قره سو در استان کرمانشاه

یکی از عوامل آلوده کننده آب و خاک فلزات سنگین می باشند که از طریق فاضلابهای شهری و صنعتی و پالایشگاه های نفت باعث آلودگی محیط زیست می شوند. رودخانه قره سو که از وسط شهرکرمانشاه عبور می کند حاوی فاضلابها و عناصر سنگین می باشد. بدلیل استفاده از آب رودخانه برای اراضی کشاورزی حاشیه رودخانه و آلوده شدن این اراضی توسط سرب و کادمیم، اهمیت سلامت تغذیه مردم، مقدار و نحوه پراکنش آلودگی خاکهای زراعی بخشی از تراس رودخانه قرهسو مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق منطقه ای به مساحت تقریبی 100 هکتار انتخاب شد که در آن 98 نمونه خاک بر روی شبکه منظم با فواصل 100 متر از عمق 30-0 سانتیمتری برداشت شد . سپس در آزمایشگاه با استفاده از دستگاه جذب اتمی مقادیر کل عناصر سرب و کادمیم اندازه گیری گردید. با توجه به تجزیه تحلیل های آماری غلظت کل سرب بین 1/07-0 میلی گرم بر کیلوگرم و برای کادمیم بین 0/09-0/47 میلی گرم بر کیلوگرم متغیر بوده و بر اساس آزمون نرمال اسمیرونوف - کلوموگروف داده ها از توزیع نرمال پیروی کردند. بر اساس تجزیه تحلیل زمین آمار داده های سرب و کادمیم دارای ساختار مکانی متوسط بوده و بهترین مدل تغییر نما برای سرب مدل نمایی و برای کادمیم مدل خطی انتخاب گردید. اثر قطعه ای و دامنه ای مدل تغییر نما برای سرب به ترتیب 0/0105 و 1675 متر و برای کادمیم 0/0180 و 1298 برآورد گردید. نقشه های کریجینگ جامع برای سرب و میانگین متحرک وزن دار برای کادمیم نشان می دهند که در اراضی حاشیه رودخانه و اراضی آبیاری شده با آب رودخانه غلظت سرب و کادمیم نزدیک حد بحرانی آلودگی خاک بوده لذا منطقه با توجه به آبیاری مداوم از آب رودخانه در معرض آلودگی شدید می باشد.

کلیدواژه ها:

زمین آمار ، آلودگی خاک ، سرب ، کریجینگ جامع ، میانگین متخرک وزندار