بررسی و تحلیل انتقادی دیدگاه های ادبی رادویانی در ترجمان البلاغه

ترجمان البلاغه به عنوان نخستین کتاب منثور فارسی در حوزه های نقد ادبی و بلاغت، نقشی یگانه و ممتاز در تأسیس و تحلیل این مباحث و موضوعات دارد . رادویانی با نوشتن این کتاب، هم نخستین سنگ بنای مباحث ادبی را به نثر گذاشت و هم مجموعه دیدگاه ها و اندیشه های رایج در حوزه مسائل زیباشنا ختی شعر را که غالبا به زبان عربی بود، وارد زبان فارسی و فرهنگ ایرانی کرد و تا حدودی آن مقوله ها را بومی ساخت . ضمن آن که با خلق این اثر گام مهمی در علمی ساختن نثر فارسی نیز برداشت و زمینه را برای طرح وسیعتر این مقوله ها -در این زبان - آماده ساخت و موجی نو در میان متفکران و صاحب نظران ادبی -از جمله رشید و طواط و متابعان او- در انداخت و تا قرنها بعد این موضوعات را از اشتغالات ذهنی و قلمی اندیشه ورزان و دوستداران ادبیات ساخت . ترجمان البلاغه، علاوه بر نقش ممتازی که در آغا زگری و پیوند مباحث فرهنگیو ادبی داشت، خود نیز بسیاری دیدگاه ها و آراء تازه در زمینه نقد و بلاغت و بدیع مطرح کرد و گهگاه به نقد عملی و حتی ساختاری فکر و شعر روزگار خود پرداخت و نکته هایی تازه و راهگشا را هدیه ارباب معرفت کرد . هدف این مقاله، افزون بر تبیین جایگاه ترجمان البلاغه در فرهنگ و ادب ایران -که پیش از آن استاد مرحوم احمد آتش بخشی از آنها را مطرح ساخته بودند و بخش مهمی را هم به میان نیاورده بودند- بررسی دقیق و استنادی دیدگاه ها و اندیشه های رادویانی در باب شعر و ارکان سازنده آن و نیز مسأله ساخت و صورت و معنا در شعر است. ضمن آن که کل کتاب ترجمان البلاغه هم به صورتی یکپارچه و مرتبط ، مورد نقد و تحلیل دقیق ساختاری و تطبیقی قرار گرفته است و خاستگاه، نوع نگاه، شیوه های تحلیل صنایع ادبی و ضعف و قوت های رادویانی هم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

ترجمان البلاغه ، رادویانی ، ساخت و معنا در شعر ، نقد بدیعی ، نقد بلاغی