مخاطرات طوفان های دریای عمان مطالعه موردی :طوفان های ناشی از بادهای 120 روزه سیستان

در تابستان ها، تحت تأثیر آرایش سیستم های فشار در ورد سپهر پایینی بادهایی در شرق ایران شکل می گیرد که به طور متوسط به مدت 120 روز تداوم می یابد و به بادهای 120 روزه شهرت دارند. این باد ها در دوره گرم سال از ارتفاعات شمال شرقی ایران به سرزمین های جنوب شرقی ایران با سرعت بالایی می وزند. در زمان هایی که شیب گرادیان فشار افزایش می یابد سرعت این بادها افزایش یافته و به صورت طوفان در می آید. با تغییر الگوی فشار در زمستان، این باد هم از بین می رود. جهت وزش بادهای 120 روزه سبب می شود که دریای عمان و تنگه هرمز در معرض مستقیم این بادها قرار گیرند. تنگه راهبردی هرمز محل تردد ده ها کشتی در طول شبانه روز است لذا مطالعه فروانی و زمان شروع و خاتمه این بادها با توجه به اثر آن بر کشتی ها مهم می باشد. بادهای 120 روزه سیستان به دلیل کوچکی مقیاس معمولا در مدل های هواشناسی و اقلیم شناسی دیده نمی شوند این عامل سبب نقصان مطالعه در این حوضه گردیده است. در مطالعه حاضر توسط روش تقریب کمترین مربعات و با استفاده از داده های NCEP-NCAR با تفکیک مکانی 2/5 درجه، بازه زمانی رخداد بادهای 120 روزه نشان داده شده است. عوامل ژنتیکی مؤثر در ایجاد بادهای 120 روزه تقابل حرارت و فشار بین سیستم های آب وهوایی منطقه حاره ای وجنب حاره ای ، استقرارهسته کم فشار فرعی موسمی تا ارتفاع 700 هکتوپاسکال ، نزدیک شدن خطوط همفشار برروی منطقه ، بر قراری شیب حرارتی وفشاری معکوس در سطح زمین بین منطقه سیستان و جنوب شرق دریای خزر و پیروی جهت وزش این بادها از جهت ناهمواری های منطقه می باشند.نتایج این پژوهش نشان داد که بادهای 120 روزهاز اواسط خرداد الی اواسط مهر می وزند و سرعت باد در دریای عمان و شرق تنگه هرمز به وضوح در این بازه زمانی افزایش می یابد. همچنین میزان سرعت باد در بخش شرقی دریای عمان بیشتر از بخش غربی آن است و حداکثر سرعت باد در ماه جولای (اواسط تیر لغایت اواسط مرداد) در دریای عمان و تنگه هرمز اتفاق می افتد و مخاطره 50 درصدی ناشی از این بادها متوجه واحدهای شناور کمتر از 500 تن در دریای عمان می باشد.

کلیدواژه ها:

باد سیستان ، سواحل عمان ، موسمی ، طوفان دریایی