اثرات گسترش افقی شهر بر نابودی اراضی کشاورزی و جنگلی (مطالعه موردی: شهر گرگان)

در دهه های اخیر شهر ها به صورتی بی برنامه رشد کردند و محدوده های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رشدکردند یا توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه ریزی، تنگ و جسته و گریخته بود به الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری (sprawl) معروف گردیده و منشا بسیاری از مشکلات در شهرهای جهان در حال توسعه و توسعه یافته گشته است. شهر گرگان نیز در طول سالهای اخیر با طی زمان رشدی نامتوازن و به صورت پراکنده داشته است. بنظر می رسد این رشد پراکنده باعث اثرات زیست محیطی مخربی همانند از بین رفتن زمین های کشاورزی و جنگلها، آلودگی آبها، هوا و. . . شده است. روش استفاده شده در این تحقیق توصیفی – تحلیلی با استفاده از آمار و اطلاعات موجود می باشد. ابتدا با بهره گیری از سه روش تحلیل تراکم جمعیت، نقشه شهر در دوره های مختلف و مدل هلدرن میزان گسترش افقی شهر گرگان را اندازه گیری کردیم و سپس با استفاده از تصاویر ماهوارهای سالهای 1365 و 1381 به بررسی اثراتی که گسترش افقی این شهر بر نابودی اراضی کشاورزی و جنگلی گذاشته ، پرداخته شده است. با توجه به نتایج تحقیقات گسترش افقی شهر گرگان سبب از بین رفتن 4759/4 هکتار زمین کشاورزی و 5/6 هکتار اراضی جنگلی در دوره مورد وطالعه شده است و در کل باعث ناپایداری روند توسعه شهر شده است که ما در این پژوهش به آنها پرداخته ایم. با توجه به این نتایج ، الگوی رشد فشرده به عنوان الگوی توسعه آتی شهر گرگان پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

گسترش افقی ، مدل هلدرن ، زمین های کشاورزی ، اراضی جنگلی ، شهرگرگان