انتخاب ژنوتیپ های مقاوم به خشکی لوبیا قرمز تحت شرایط آزمایشگاهی و مزرعه ای

بررسی ژنوتیپ های متحمل به تنش به دو روش مستقیم (سنجش عملکرد ) و غیر مستقیم (بر اساس صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک که با تحمل تنش همبستگی دارند ) انجام می شود. در این بررسی امکان استفاده از مانیتول (mannitol) در گزینش ژنوتیپ های مقاوم به خشکی لوبیا قرمز در مرحله جوانه زنی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت . در بررسیهای آزمایشگاهی که در سال 1384 در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام گرفت ژنوتیپ ها با پتانسیل های اسمزی متفاوت (0، 4-، 8-، و 12- بار ) تحت تنش مصنوعی واقع شدند . ژنوتیپ هایی که از قدرت تنظیم اسمزی بالاتری برخوردار باشند قادر به جوانه زنی بوده و ریشه چه بلندتری ایجاد کرد ند. جهت مقایسه ژنوتیپ ها از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار استفاده شد که در آن ارقام مختلف لوبیا قرمز با نام های گلی، اختر و صیاد در سه سطح و کشت بذور در پتانسیل های اسمزی مختلف در چهار سطح منظور شد ند. در آزمایشگاه صفات طول ریشه چه، طول ساقه چه و قوه نامیه مورد بررسی قرار گرفتند . نتایج نشان داد که بین ارقام مختلف لوبیا قرمز از نظر صفات انداز ه گیری شده اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد و رقم گلی بیشترین طول ریشه چه و ساقه چه و بالاترین درصد قوه نامیه را ایجاد کرد یک آزمایش مزرعه ای نیز با استفاده از طرح اسپلیت - فاکتوریل در قالب طرح پایه بلو ک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید . شرایط آبیاری در دو سطح (نرمال و تنش ) در کرت های اصلی و ارقام لوبیا (گلی، اختر، صیاد ) و سطوح سلنیوم (صفر و 18 گرم در هکتار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفت . در بررسی های مزرعه ای صفات عملکرد دانه، وزن خشک کل و شاخص برداشت مورد اندازه گیری قرار گرفتند . نتایج نشان داد که بین ارقام مختلف لوبیا قرمز از نظر صفات عملکرد دانه و وزن خشک کل اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد و رقم گلی تحت شرایط تنش خشکی وزن خشک کل و عملکرد دانه بالاتر ی را ایجاد کرد. با توجه به این که بین صفات اندازه گیری شده در آزمایشگاه و مزرعه ارتباط منطقی مشاهده شد، به نظر می رسد که اندازه گیری طول ریشه چه و قوه نامیه در آزمایشگاه م ی تواند به عنوان روش مناسب جهت تشخیص ارقام مقاوم به خشکی پیشنهاد گردد.

کلیدواژه ها:

ژنوتیپ ، لوبیا قرمز و مقاومت به خشکی