ارزیابی برای تحمل به تنش شوری در گندم های بومی ایران در شرایط مزرعه

ژرم پلاسمهای بومی معمولا دارای ذخایر ارزنده ای از نظر تحمل به تنش های مختلف هستند و استفاده از آن ها در برنامه های به نژادی می تواند در دستیابی به ارقام متحمل به تنش مورد نظر بسیار مؤثر باشد . در این بررسی به منظور بررسی و غربال منابع ژنتیکی گندم موجود برای تحمل به تنش شوری ، تعداد ٥٠٠ نمونه از گندم ها ی بومی ایران (کلکسیون بخش تحقیقات غلات )، طی سال زراعی 84-1383 در دو منطقه اصفهان و یزد درقالب یک آزمایش مشاهده ای تحت شرایط تنش شوری(EC=10ds/m) خاک مکان های اجرای آزمایش و EC=12ds/m آب آبیاری) مورد ارزیابی قرار گرفتند . از ارقام کویر، روشن و ماهوتی به عنوان شاهدهای متحمل به تنش شوری استفاده گردید. از صفات مختلف از جمله تاریخ سنبله دهی ، تاریخ رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع بوته ، وزن هزار دانه ، رنگ دانه ، واکنش به خوابیدگی و ریزش و غیره یادداشت برداری بعمل آمد و در نهایت عملکرد دانه هر شماره تعیین گردید . با استفاده از روش ناپارامتری میانگین رتبه عمل کرد (R) و انحراف معیار رتبه (SDR) ، شاخص نسبی عملکرد ،(YIR%)، مقایسه عمل کرد ژنوتیپ ها نسبت به شاهدها از طریق رسم نمود ار و همینطور برخی صفات زراعی مطلوب ، تعداد ٥٦ ژنوتیپ برتر جهت استفاده در برنامه های به نژادی برای تنش شوری انتخاب و مشخص گردید . ژنوتیپ های با شماره های کلکسیونی 1060، 1063، 1000، 815 و 630 به ترتیبب با میانگین عملکرد 465، 430، 410 ، 356/9 و 355/6 گرم در پلات بالاترین عمل کرد را به خود اختصاص داده و شاخص نسبی عمل کرد (YIR%) این ژنوتیپ ها به ترتیب: 253، 234، 223، 194 و 193 درصد بود.

کلیدواژه ها:

گندم های بومی ، تنش شوری ، عملکرد دانه وکلکسیون غلات