مبارزه بیولوژیکی علیه آفت ساقه خوار برنج: ارزیابی دلایل پذیرش، عدم پذیرش و عدم ادامه آن

هدف از این تحقیق ارزیابی رفتار کشاورزان در پذیرش، عدم پذیرش و عدم ادامه عملیات کنترل بیولو‍یکی علیه آفت ساقه وار برنج در مزارع استان مازندران است .این تحقیق از نوع کیفی و از نظر هدف کاربردی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روش مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق چهار گروه (کشاورزان پیشرو، کشاورزان غیر پیشرو، کشاورزانی که این روش را پس از پذیرش ادامه ندادند و گروه کارشناسان) در استان مازندران بودند که از بین آنها به روش نمونه گیری هدفمند 42 نفر به عنوان نمونه آماری ( 26 نفر کشاورز غیر پیشرو، 5 نفر کشاورز پیشرو، 5 نفر کشاورزی که این روش را پس از پذیرش ادامه ندادند و 6 نفر کارشناس) انتخاب گردید. یافته های تحقیق نشان داد که درصد کمی از کشاورزان پذیرنده انجام فعالیت های کنترل بیولوژیکی را اجرایی کرده اند. در این بررسی بیشترین دلایلی که کشاورزان پیشرو برای استفاده از این تکنولوژی بیان کردند (کاهش مصرف سموم شیمیایی- داشتن هزینه کم-تولید محصول سالم-سلامت انسان-جلوگیری از آلودگی محیط زیست-عدم استفاده از سموم شیمیایی و خطرناک بوده است). اصلی ترین دلایل کشاورزان پیشرویی که پس از مدتی استفاده از این روش این تکنولوژی را کنار گذاشتند ( نبودن نظارت در تولید-این فناوری فقط در حد تبلیغ اجرا می شد-دشواری نصب تریکو کارت ها در مزرعه-وجود زنبور های بی بال-نر زا بودن زنبور ها- همکاری نا مناسب کشاورزان (زیرا کشاورز ناچار به تولید است)-مشکلات و مسائل اقتصادی موجود-دشواری به دست آوردن پیک پرواز پروانه-در اختیار ندادن به موقع تریکو کارتها به کشاورزان بوده است). عمده ترین دلایلی که کشاورزان غیر پیشرو یعنی کشاورزانی که استفاده از این تکنولوژی را نپذیرفتند شامل؛ کشاورز انتظار دارد کاری که انجام می شود را با چشم خود ببیند، خیلی از کشاورزان سم دیازینون را می پسندند، چون اثرات آن را با چشم مشاهده می کنند، ولی عملکرد زنبور تریکو گراما با چشم دیده نمی شود.، کشاورز انتظار دارد، زمانی که از این روش استفاده می کند حتی یک کرم ساقه خوار هم در مزرعه خودش مشاهده نکند که در این روش عملا غیر ممکن است. مهمترین نظرات موافقت کارشناسان برای استفاده از این تکنولوژی به این صورت بوده: تولید محصول سالم صورت گیرد-سلامت انسان تضمین شود-مانع از بین رفتن حشرات مفید شود- مصرف سموم شیمیایی کاهش یابد. در نهایت دلایلی که اکثرکارشناسان برای شکست اجرای این طرح بیان کردند شامل؛ عدم رها سازی به موقع زنبور در شالیزارها-تخمین نا مناسب پیک پرواز-در اختیار ندادن به موقع زنبور ها به کارشناسان و کشاورزان (3روز بعد از به دست آوردن پیک پرواز)- استفاده در زمان نامناسب-کمبود نیروی انسانی متخصص جهت تکمیل کردن فعالیت های تحقیقاتی در زمینه زنبور بوده است.