ارزیابی اثرات سلامت(HIA)،رویکردی نوین در ارزیابی اثرات طرح‌های توسعه‌ای در ایران

پیشرفت هر کشوری متاثر از توسعه اقتصادی و اجرای پروژههای صنعتی و زیربنایی می باشد. با این حال از سالهای قبل و با توجه به مخاطره افتادن محیطزیست به هنگام اجرای طرح‌های توسعه‌ای، لزوم حفظ محیط‌زیست مطرح و پروژه‌های صنعتی موظف به تهیه گزارش‌های ارزیابی اثرات محیط‌زیستی(EIA) قبل از انجام پروژه گردیدند. در کشور ایران نیز این موضوع از سوی سازمان متولی یعنی محیط‌زیست از سال‌های قبل مورد ‌توجه می‌باشد. اما در خصوص اثرات سلامت، کشورهای پیشرفته دنیا به این نتیجه رسیدندکه جنبه‌های مختلف حفاظت از سلامت در گزارش EIA بطور کامل حاصل نمی‌گردد لذا در رویکردی نوین موضوع ارزیابی اثرات سلامت(HIA) مطرح شد. ارزیابی اثرات سلامت،ترکیبی از مراحل،روش ها و ابزارهایی برای قضاوت درباره‌ی پروژه‌ها و برنامه‌ها و سیاست‌هایی است که ممکن است اثرات بالقوه روی سلامت جمعیت انسانی داشته باشند و باعث توزیع این اثرات درون جمعیت شوند. HIA به سرعت در حال گسترش در سطح جهانی است و نتایج به کارگیری آن نیز از سراسر جهان منعکس می‌شود. در بسیاری از کشورها،توجه به ارزیابی اثرات سلامت در سیاست‌های بخش‌های غیر مرتبط با سلامت هم مورد توجه قرار گرفته است.. ارزیابی اثرات سلامت در حال تبدیل شدن به یک فاکتور مهم در پیشنهادات سیاسی است و از طریق کمی‌سازی اثرات ناشی از سیاست‌ها،یک رویکرد گسترده‌ای را نشان می‌دهد. هدف ارزیابی اثرات سلامت،تعیین اثرات بالقوه‌ی ناشی از سیاست‌ها می‌باشد و هم‌چنین جهت بهبود پیامدهای سلامت و به حداقل رسانی تضاد و نابرابری‌ها،پیشنهاداتی ارائه می‌کند. مطالعه‌ی حاضر چارچوب مفهومی از ارزیابی اثرات سلامت را ارائه می‌کند که از طریق مطالعه‌ی منابع و متون علمی گردآوری شده و هدف آن معرفی اثرات سلامت به عنوان رویکردی جدید در ارزیابی اثرات طرح‌های توسعه‌ای است. در طول مقاله حاضر نکات کلیدی و پارامترهای مهم در ارزیابی اثرات سلامت و عوامل موثر بر آن بیان گردیده است. انتظار آن می‌رود با افزایش روزافزون مطالعات در زمینه‌ی ارزیابی اثرات سلامت در ایران، اثرات سوء ناشی از پروژه‌ها، طرح‌ها و سیاست‌ها روی سلامت مردم شناسایی،پیشگیری و حذف گردد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی اثرات سلامت ، توسعه ، سلامت ، محیط‌زیست ، سیاست‌گذاری