تحلیل میزان تاثیر گزارش کارشناسی بر تصمیمات قضات در دعاوی حقوقی با تاکید بر رویه قضایی محاکم ایران

در نظام دادرسی ایران، نظر کارشناسان رسمی دادگستری به عنوان یکی از ادله اثبات دعوی، نقش مهمی در شکلگیری قناعت وجدانی قاضی ایفا می کند. این مقاله با هدف تحلیل میزان تاثیر گزارش های کارشناسی بر آرای صادره در دعاوی حقوقی، با تاکید بر رویه قضایی محاکم ایران نگاشته شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه مطالعه اسناد قانونی، آرای قضایی و نظریات دکترین حقوقی انجام شده و تلاش دارد تا ضمن بررسی جایگاه حقوقی کارشناسی در فرآیند دادرسی، به تبیین مرز میان استناد مشروع و وابستگی افراطی به نظریه کارشناسی بپردازد. نتایج حاصل از تحلیل رویه های قضایی نشان می دهد که در بسیاری از موارد، گزارش کارشناسی نقش تعیین کننده ای در رای نهایی دارد؛ به ویژه در پرونده هایی که ماهیت تخصصی دارند. با این حال، اتکای بیش ازحد به نظر کارشناس می تواند استقلال رای قاضی را تحتلاشعاع قرار دهد و موجب صدور آراء غیرمنطبق با واقع گردد. این مقاله پیشنهاد می کند که با بازنگری در نحوه ارجاع، ارزیابی و استفاده از نظریه های کارشناسی، می توان ضمن حفظ استقلال قاضی، از ظرفیت های کارشناسی نیز به طور موثر و منصفانه بهره برد.

کلیدواژه ها:

گزارش کارشناسی ، دعاوی حقوقی ، رویه قضایی ، قاضی ، ادله اثبات دعوی ، استقلال رای