بررسی تحقق دادرسی عادلانه حقوق شهروندی بر اساس روش واپس گرایی تنبه و تنبیه فرد خاطی و استنتاج نکات آموزشی و تربیتی حاصل از آن

هدف از این پژوهش، تمرکز بر آموزه های دین اسلام و کتاب نهج البلاغه بر اساس روش واپس گرایی در زمینه روش تنبه و تنبیه فرد خاطی جامعه و نقش و ویژگی های آن برای تحقق بهتر دادرسی عادلانه و احقاق حقوق شهروندی سایر شهروندان در مقابل عمل خلاف افراد خاطی به عنوان مجرم است. روش تنبه و تنبیه که معمولا هم معنی هم هستند که در این پژوهش هم به آن اشاره شده است و به کار رفته است و به عنوان یکی از مباحث مهم و موثر در عرصه تحقق و رسیدن به حق دادرسی و دادخواهی عادلانه که مرتبط با اصل عدالت خواهی و برابری به عنوان اصلی مهم مربوط به احقاق حقوق شهروندی افراد در مقابل ۳ مجرمان و تعدی گران به حقوق شهروندی مردم می باشد. این پژوهش از منظر هدف، از نوع تحقیقات بنیادی و به شیوه توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از شیوه کتابخانه ای و بررسی منبع استنادی )کتاب نهج البلاغه( استفاده شده است. یافته ها نشان داد که نقش تنبه و تنبیه جلوگیری از ایجاد و شیوع اعمال و رفتارهای خطا و بد بر خلاف قوانین پذیرفته شده و دیدن سزای عمل فرد مجرم است و مبنای نظریه رویکرد گذشته گرا یا واپس گرا مبتنی بر نظریه اجرای عدالت از طریق تنبیه و مجازات فرد متجاوز به حقوق دیگران به مثابه گرفتن امتیاز ناعادلانه از همتایان خود کسب کرده است قرار دارد. همچنین نکاتی مهمی که در تنبه و تنبیه طبق آموزه های نهج البلاغه برای دادرسی عادلانه حقوق شهروندی افراد جامعه باید توجه نمود شامل: کاربرد بجا و به موقع تنبه و تنبیه، اقناع نفسی شهروندان از نظر نوع و میزان تنبه و تنبیه فرد مجرم و یا خاطی، همسانی با ویژگی های مختلف جسمی و روحی فرد مجرم، حفظ کرامت و شخصیت انسانی مجرم، تناسب داشتن با عمل جرم مجرم و یا فرد خاطی سلب کننده حقوق شهروندی و در نهایت تعلق به رفتار فرد خاطی و مجرم. همچنین مشخص شد استفاده از تنبیه در کنار تنبه و آگاهی بخشی می تواند جنبه بازدارنده گی و هشدار دهنده گی از جرم را در جامعه داشته باشد و ضمن رعایت حقوق شهروندی افراد جامعه، زمینه ارتکاب جرائم و سلب حقوق شهروندی را به حداقل میزان ممکن برساند و زمینه دادرسی عادلانه را برای احقاق حق شهروندی مردم را فراهم آورد. همچنین مشخص شد که تعرض به عنوان تنبه و تنبیه فرد خاطی و مجرم، مجاز نیست و در غیر این صورت، تنبه و تنبیه خود نقض کامل حقوق شهروندی است. در پایان، پیشنهادات و راهکارهای عملی در قالب استنتاج نکات تربیتی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

تنبه ، تنبیه ، دادرسی عادلانه ، حقوق شهروندی ، روش واپس