مباحثی در باره معیارهای رؤیت پذیری و تقویم قمری

تقویم قمری مبتنی بر ماه های دوازدگانه قمری است که هر کدام با نخستین رویت هلال ماه در شامگاه قبل آغاز می شود . از آنجا که بسیاری از مناسک اسلامی وابسته به روزها و ماه های خاص قمری است، نخستین رویت هلال ماه در کشورهای اسلامی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد . از طرف دیگر، بسیاری از امور شهروندان در کشورهائی که از تقویم قمری استفاده می کنند با تقویم تنظیم می گردد . وجود یک تقویم بدون ابهام و سرتاسری یک ضرورت است . متاسفانه پس از گذشت قرن ها، هنوز مسئله رویت پذیری و پیش بینی آن یک مسئله مجادله آمیز باقی مانده است . این امر در مواردی سبب بروز اختلاف بین فرق اسلامی و حتی شاخه های مختلف یک فرقه یا مذهب می گردد . از این رو، حل مسئله فوق از لحاظ سیاسی نیز برای امت اسلامی در اولویت می باشد . بررسی های علمی متعددی در خصوص دست یافتن به معیارهای مبتنی بر مشاهده برای رویت پذیری هلال ماه صورت گرفته است، که از آن میان می توان به فاترینگام (1910) ، بروین (1977) ، شافر (1988) ، الیاس (1988) اشاره کرد . متاسفانه رویت پذیری هلال ماه بدلیل دخالت عوامل زیر امری پیچیده است و هنوز نمی توان یک معیار کاملا قابل اعتماد را برای این منظور پیشنهاد کرد : • ضخامت هلال • سن هلال • مدت مکث ماه در بالای افق پس از غروب خورشید • اختلاف سمت و ارتفاع ماه نسبت به خورشید در هنگام غروب خورشید • تاثیر ابزار مورد استفاده برای رصد هلال ماه • تاثیر وضعیت جوی • تجربه راصد • وضعیت بینائی و روانی راصد • وضعیت موانع طبیعی در نزدیکی افق