تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس معیارهای برنامه آموزش فلسفه به کودکان با جهت گیری آموزش چندفرهنگی

پژوهش حاضر درصدد تحلیل محتوای کتاب­های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از نظر میزان توجه به برنامه آموزش فلسفه به کودکان با جهت­گیری آموزش چندفرهنگی است. این پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوای کمی بود که برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش آنتروپی شانون استفاده گردید. ابزار پژوهش، چک­لیست محقق­ساخته از معیارهای تفکر فلسفی (کاوشگری، استدلالی و تعاملی) و مولفه­های آموزش چندفرهنگی (۱۵ مولفه) بوده که روایی آن با استفاده از داوری تخصصی، تایید و پایایی آن با روش اسکات ۸۷ درصد محاسبه شده است. کل جامعه آماری مشتمل بر ۴ جلد کتاب مطالعات اجتماعی پایه­های سوم تا ششم به عنوان نمونه انتخاب شد که واحدهای تحلیل نیز متن، تصاویر و فعالیت­های کتاب بود. در نهایت ۴۸ مرتبه­ مولفه­های مورد بررسی شناسایی شد که نتایج نشان­دهنده­ی بیشترین میزان توجه به مفهوم "مواد، وسایل و محیط آموزشی" و سپس مفاهیم ملت/زبان، روش­های تدریس و ارتباطات فرهنگی می­باشد. مولفه­های "عدالت"، "برابری و ضدتبعیض"، "کرامت و حقوق انسانی"، "جنسیت"، "ارزشیابی"، "احترام به عقاید مختلف" و "زندگی مسالمت­آمیز" نیز فاقد انعکاس بوده که نشان از توزیع نامتوازن مولفه­ها می­باشد. بنابراین این برنامه در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره­ی ابتدایی مغفول مانده و با نظر به جامعه­ی متکثر ایران، بازنگری در کتب درسی پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

برنامه آموزش فلسفه به کودکان ، آموزش چندفرهنگی ، مطالعات اجتماعی ، آنتروپی شانون