شواهد زمین ریخت شناسی و ساختاری از جوانترین تغییر سازوکار در پهنه گسل کوشک نصرت در لبه شمالی فلات ایران

فلات ایران گسل های فعال متعددی را با راستای غالب NW-SE و سازوکار غالب امتدادلغز در خود جای داده است . گسل هایی مانند کوشک نصرت، ایپک و آوج در لبه شمالی فلات ایران و مرز با پهنه ساختاری البرز قرار دارند. طبق شواهد لرزه ای ، ساختاری و تکتونیک فعال، مولفه امتداد لغز این گسل ها همانند گسل های البرز مرکزی و غربی (مانند گسل های مشا، شمال تهران و رودبار) در بازه پلیوسن -کواترنر از راست بر به چپ بر تغییر یافته است . زلزله ۲/۷ بویین زهرا در امتدادگسل ایپک ، زلزله ۳/۶ چنگوره در امتدادگسل آوج و زلزله ۴/۷ رودبار همگی مولفه امتدادلغز چپ بر داشته اند. مطالعه حاضر برای بررسی این تغییر سازوکار به مطالعه ساختاری و زمین ریخت شناختی بخش میانی پهنه گسل کوشک نصرت در شمال شهر ساوه پرداخته است . شواهد ساختاری تاییدکنندهی روی هم افتادگی نشانگرهای حرکتی چپ بر روی راست بر و شواهد زمین ریخت شناسی نشاندهنده بریده شدن و جابجایی چپ بر نهشته های آبرفتی عهد حاضر و آبراهه ها در پهنه گسل کوشک نصرت است . مطالعات انجام شده در پهنه البرز، تغییر مولفه امتدادلغز گسل ها از راست بر به چپ بر را به تنش های ناشی از تغییر جهت حرکت صفحه خزر جنوبی نسبت دادهاند. به نظر می رسد دومینوی تغییر مولفه امتدادلغز گسل ها از البرز به نواحی شمالی فلات ایران رسیده است و سبب تغییر رژیم تکتونیکی محلی و رخداد زلزله های بزرگ با سازوکار چپ بر شده است .

کلیدواژه ها:

فلات ایران ، گسل کوشک نصرت ، زلزله ، ساختار