حکمت متعالیه و فلسفه اخلاق محیط زیست

فلسفه اخلاق محیط زیست به یک حوزه ی فکری در فلسفه اطلاق می شود که راجع به چرایی ایجاد بحران های زیست محیطی و مسئله حمایت و نحوه ی برون رفت از آن و بویژه درباره ی حق اشیاء و ارزش سیستمهای غیر انسانی محیط و تعهد اخلاقی انسان ها نسبت به حفاظت از آن بحث می نماید ناگفته پیداست که در در دنیای مدرن امروزی قوانین حوزه محیط زیست رنگ و بویی مبتنی بر انسان محوری دارند و ازرویکردهای طبیعت محوری که انسان نیز جزئی از آن بشمار آمده، غفلت گردیده است اما در مقابل قرآن کریم انسانها را از استثمار طبیعت و اتلاف منابع بر حذر داشته و به تبع آن نیز فیلسوف متأله اسلامیهمچون حکیم صدرالمتألهین شیرازی، طبیعت را تجلی و محضر خدا می داند و به عبارتی طبیعت در نظام فلسفی وی پرتوی از ذات خدا می باشد بنابراین طبق این سنت فلسفی انسانها از فساد در زمین منع شده وآنرا به منزله ی خیانت در امانت الهی قلمداد می کنند. از آنجا که مسئله ارزش ذاتی یا ابزاری دانستن در فلسفه محیط زیست، از بحث برانگیز ترین مباحث این حوزه می باشد لذا در این مقاله ضمن بررسی مسئلهی ارزش ذاتی و ابزاری در فلسفه محیط زیست به آموزه های دین مقدس اسلام و فیلسوفان اسلامی نیز خواهیم پرداخت که با تأکیدشان بر توجه به ارزش ذاتی طبیعت در فرآیند بهره مندی و استفاده انسان ازمنابع طبیعی و محیط زیست و تعامل آنها باهم راه حل برون رفت از معضل بحران های زیست محیطی را فراهم می آورند.

کلیدواژه ها:

فلسفه محیط زیست ، رویکرد انسان محور ، حقوق محیط زیست ، رویکرد طبیعت محور