ارزیابی تنوع گونه ای، کارکردی و ساختار جوامع علف های هرز مزارع گندم در استانهای خراسان شمالی، جنوبی و رضوی

به منظور بررسی تنوع گونه ای،کارکردی و ساختار جوامع علف های هرز مزارع گندم استان خراسان در مطالعه ای چهار ساله (۱۳۸۶-۱۳۸۳) تعداد۲۵۹ مزرعه در ۲۱ شهرستان استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی از مرحله ساقه دهی تا پایان مرحله خوشه دهی گندم مورد بررسی قرار گرفت . نمونه برداری بطور تصادفی با روش سیستماتیک و مطابق الگوی w با استفاده از کادر ۵/۰ × ۵/۰ متر مربعی انجام و تراکم، درصد فراوانی و یکنواختی علف های هرز به تفکیک جنس و گونه تعیین شد. آنالیز داده ها با استفاده از روش چند متغیره تجزیه مولفه های اصلی(PCA) انجام شد. در این بررسی۱۲۰ گونه علف هرز از۲۶ خانواده گیاهی شناسایی شد. خانواده های کاسنی (Asteraceae) و گندمیان (Poaceae) با ۲۰و ۲۵ گونه به ترتیب بیشترین غنای گونه ای دو لپه و تک لپه ای را داشتند. همچنین علف های هرز یکساله با ۸۹ گونه و دو ساله با ۷ گونه به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد را داشتند. بیشترین تعداد گونه علف هرز در نیشابور (۵۲ گونه) و کمترین آن در نهبندان (۴ گونه) مشاهده شد. در بین شهرستانهای مورد مطالعه مشهد و قوچان با ۷۱% بیشترین درجه تشابه و تایباد و نهبندان فاقد تشابه بودند. بیشترین شاخص های شانون و سیمپسون در اسفراین به ترتیب معادل ۹۳/۲ و ۱ و کمترین آن در نهبندان معادل ۵۷/۰و ۷۱/۰ مشاهده شد. از نظر تراکم، درصد فراوانی و درصد یکنواختی علف های هرز در سطح تشابه ۷۵% شهرستانهای مختلف در پنج خوشه مجزا قرار گرفتند. واژه های کلیدی: تنوع گونه ای، علف های هرز، گندم، شاخص تشابه، ساختار جوامع.