تحلیل و بررسی فرار از دین در حقوق وفقه اسلامی

معامله به قصد فرار از دین از فروع بحث کلی »دوران امر میان اراده ظاهری و باطنی« میباشد. برخلاف آنچه برخی تصور میکنند، در فقه اسلامی اراده از جایگاه بالایی برخوردار نیست. به همین دلیل فقیهان در فرایند شکل گیری معاملات و ایقاعات، نقش اراده متعاملین را بیش از هر چیز دیگر مورد توجه قرار دادهاند و الفاظ و سایر وسایل اعلام اراده را به تنهایی و بدون کاشف بودن از اراده متعاملین به وجود آورنده هیچگونه تعهدی ندانسته اند. از جمله مباحث مهمی که در مورد اراده میتوان مطرح کرد بحث در مورد اراده ظاهری و باطنی در فقه و حقوق است. سوال این است که عمل حقوقی موجودیت خویش را در مقام اثبات و در تنظیم روابط بین طرفین، از اراده ظاهری میگیرد یا از اراده باطنی؟ به عبارت دیگر کدام چهره از اراده باید ملاک قرار گیرد؟ بر اساس این تحقیق، منظور از قصد و اراده در قاعده »تبعیت عقد از قصد« قصد و اراده باطنی است. لزوم تحقق قصد بهعنوان رکن مقوم و ضروری معامله، امری اجتناب ناپذیر است. پس مقصود ما از تبعیت، صرفا تبعیت ثبوتی معامله از قصد نیست، بلکه منظور این است که این تبعیت به صورت اثباتی است. این پژوهش نیز به شیوه مطالعه تطبیقی و کاربردی و رویکردی تحلیلی و توصیفی، به بررسی ابعاد موضوع میپردازد.

کلیدواژه ها:

فرار از دین ، معامله فضولی ، اراده ، فقه و حقوق ، متعاملین.