تقابل سنت و مدرنیته در منسوجات دوره قاجار

اروپا در زمان حکومت قاجارها و به دنبال جریان مدرنیته به قدرت سیاسی و اقتصادی عظیمی تبدیل شد و به تبع آن بازارهای جهانی را در بسیاری از حوزه های صنعتی از جمله صنعت نساجی به زیر سلطه خود درآورد. به گونه ای که کارخانه های بسیاری برای تولید پارچه در سراسر اروپا برای تولید پارچه ارزان رقابتی تاسیس شد. ورود پارچه های اروپایی که برای جلب بازار مصرف و کسب پایگاه، حتی با بهای ارزان تری هم فروخته می شدند، به خطر جدی برای این صنعت در ایران تبدیل شد. این روند با واگذاری امتیازات بی رویه به دولت های خارجی، به خصوص روسیه و انگلیس در دوره قاجاز شدت بیشتری یافت . در این پژوهش بررسی پیامدهای واردات پارچه های ارزان اروپایی و چگونگی رویارویی سنت و مدرنیته در نساجی دوره قاجار و تحولات این صنعت در این دوره و تاثیرش بر کیفیت، منسوجات، اهداف پژوهش را تشکیل می داده است. بدین ترتیب پژوهش در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که »تحولات صنعت نساجی دوره قاجار چه تاثیری بر کیفیت منسوجات آن برجا گذاشت؟« جهت یافتن پاسخ این پرسش، با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تاریخی و شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی به ارائه و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است.یافته های پژوهش موید آن است که، کیفیت منسوجات طبقه مرفه و درباریان به دلیل ابداع شیوه های جدید در زمینه ابریشم بافی و نیز رودوزی ها، افزایش قابل توجهی داشت. اما از آنجایی که در عل این پیشرفت ها بیشتر به محصولات گران قیمتمربوط بود، عملا طبقات متوسط رو به پایین مخاطب این تولیدات نبودند و بیش از گذشته به مصرف محصولات ارزان قیمت و با کیفیت کمتر غربی ارغیب شدند. گرچه در اواخر دوره قاجار که غرب گرایی در میان طبقات مرفه به اوج خود رسیده بود، شاهد اقبال نسبت به تنوع پارچه های غربی حتی در میان درباریان هستیم.

کلیدواژه ها:

سنت ، مدرنیته ، قاجار ، منسوجات