اثر تنش شوری بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک دو گونه کلزا و شلغم روغنی (Brassica napus and B. rapa)

به منظور مطالعه رفتارهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک کلزا، آزمایشی گلخانه ای در سال ۱۳۸۸ در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام گردید. تعداد ۳۶ تیمار شامل ۱۸ رقم کلزا و شلغم روغنی (۱۵ رقم از گونه napus و ۳ رقم از گونه rapa) و دو سطح شوری خاک (۲ و ۱۲ دسی زیمنس بر متر) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. دوره آزمایش به مدت ۵۰ روز (تا پایان مرحله روزت) ادامه یافت. نتایج آزمایش نشان داد که تنش شوری تعداد و سطح برگ، وزن دمبرگ، پهنک و زیست توده و میزان آب برگ و محتوای نسبی آب برگ را کاهش و نسبت وزنی پهنک به دمبرگ و نیز نسبت وزنی آوند آبکش به آوند چوب را افزایش داد. محتوای نسبی آب برگ کمترین و زیست توده و میزان آب برگ بیشترین تغییرات را نشان دادند. زیست توده با تعداد برگ همبستگی نداشت، ولی با سطح و وزن پهنک همبستگی خوبی نشان داد. تنش شوری باعث کاهش میزان کلروفیل های a و b و کل، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم پهنک و نیز پایداری غشا و افزایش میزان سدیم پهنک برگ شد. افزایش میزان سدیم به مراتب بیشتر از کاهش میزان پتاسیم بود. تنش شوری بر نسبت کلروفیل a به b و سایر رنگدانه های گیاهی (کاروتنوئیدها، آنتوسیانین و فلاونوئیدها) تاثیری نداشت. تنش شوری باعث افزایش میزان پرولین در گونه napusشد، ولی در گونه rapa کاهش یافت. بین میزان پرولین با زیست توده در هر دو گونه همبستگی وجود نداشت. نتایج این آزمایش این نشان داد که میزان تحمل به شوری گونه napusدر مراحل اولیه رشد از گونه rapa بیشتر بود که این تحمل بیشتر می تواند با آمفی دیپلوئید بودن گونه napus مرتبط باشد.

کلیدواژه ها:

Brassica napus ، Brassica rapa ، Morphology ، Physiology ، Rapeseed and Salt stress ، تنش شوری ، فیزیولوژی ، کلزا ، مورفولوژی ، Brassica napus و Brassica rapa.