مدل سازی تاثیر عوامل زیرساختی در ارتقاء بهره وری آب کشاورزی ایران

زیرساخت ها که بستر اصلی برای فعالیت و تولید کشاورزی از منابع محدود آب را فراهم می کنند، از الزامات راهبردی توسعه این بخش محسوب می شوند. هدف پژوهش حاضر شناسایی، تعیین اهمیت، میزان تاثیر و بررسی روابط مولفه ها و شاخص های زیرساختی در ارتقاء بهره وری آب کشاورزی بود. روش این تحقیق میدانی و پیمایشی بود که در آن پس از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان، به کمک ابزار پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت شاخص ها را در یک طیف لیکرت ۵ گزینه ای دریافت کرده و به بررسی سوالات و فرضیات پرداخته است. این تحقیق با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLSروابط و میزان تاثیر متغیرها را مشخص کرده است. طبق نتایج حاصله، تمرکز زیرساخت ها روی عرضه آب کشاورزی بود و ضعف رویکرد تقاضا محوری، جامع نگری، سیستمی، و فرایندی را به عنوان مسائل اصلی این زیرساخت ها نشان می داد. همچنین مولفه «مجهز کردن اراضی پایاب چاه ها به تجهیزات اندازه گیری و کاربرد آب آبیاری» و شاخص «سهم اراضی پایاب چاههای مجهز به سامانه های کم مصرف آب از کل این اراضی»، از موثرترین آنها بود و مشخص گردید که (با فرض ثابت بودن سایر متغیرها)، «زیرساخت های آب کشاورزی» حدود ۶/۸۷ درصد در «ارتقاء بهره وری آب کشاورزی» تاثیر داشته و بین هر یک از مولفه ها و شاخص های مربوطه نیز رابطه مثبت و معنی داری برقرار می باشد.

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، کشاورزی ، زیرساخت ها ، مدل سازی ، معادلات ساختاری