ارزیابی معادلات رگرسیونی چندمتغیره در تخمین عملکرد گندم و جو دیم در اقلیم های مختلف ایران

ایران در منطقه ای خشک و نیمه خشک قرار دارد و بررسی شرایط کشت دیم گیاهان راهبردی امری بسیار ضروری است. بدین منظور برای مدلسازی عملکرد گندم و جو دیم در شرایط آب و هوایی ایران در واکنش به تغییرات اقلیمی داده های هواشناسی ۴۴ ایستگاه در یک دوره چهل ساله (۲۰۲۰-۱۹۸۱) مورد بررسی قرار گرفت. داده های هواشناسی پس از میان یابی مکانی بین ایستگاه ها و تبدیل کردن آن ها به داده های روزانه به عنوان ورودی یک مدل رگرسیون خطی چند متغیره برای تخمین عملکرد گندم و جو دیم به کار گرفته شدند. در این مطالعه ایران به شش اقلیم ساحلی مرطوب، کوهستانی، نیمه کوهستانی، نیمه بیابانی، بیابانی و بیابان ساحلی تقسیم گردید. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین بارندگی سالانه به ترتیب در ایستگاه های بندرانزلی (۱۷۴۸ میلی متر در سال) و زابل (۵۵ میلی متر در سال) رخ داد. بیشترین کاهش بارندگی در ایستگاه بندرانزلی (شیب ۵/۸- درصد) و کمترین تغییرات در ایستگاه کرمانشاه با شیب معادله آن ۰/۰۸- درصد صورت گرفت. در بین ایستگاه های مورد بررسی فقط ۱۱/۳۶ درصد از نظر کشاورزی در شرایط مناسبی قرار دارند و در بقیه ایستگاه ها وضعیت بحرانی است (۸۸/۶۴ درصد). نتایج تحقیق نشان داد که ضریب تبیین در عملکرد شبیه سازی شده گندم دیم برای اقلیم مرطوب تر به نسبت سایر اقلیم ها از دقت بیشتری برخوردار است (۰/۸۳=R۲). کمترین ضریب تبیین در عملکرد شبیه سازی شده گندم دیم (۰/۷۱=R۲) و جو دیم (۰/۵۳=R۲) برای اقلیم بیابانی بدست آمد.

کلیدواژه ها:

اقلیم ، خشکسالی ، خلا عملکرد ، دیم کاری ، ضریب تبیین