تاثیر ارتباطات درون سازمانی بر رفتار فرانقش کارکنان با توجه به میانجی ابهام نقش

مقدمه: سازمان ها در دنیای پر رقابت کنونی به دنبال یافتن شیوههای حداکثر نمودن تلاش کارکنانشان هستند و یکی از مهمترین آنهاانگیزش کارکنان به ایفای نقش های فراتر در سازمان است. دنیای امروز دنیایی پر از رقابت است و سازمان ها به دلیل نیاز به انعطاف پذیری درمواجهه با رقبا به دنبال یافتن شیوه هایی برای حداکثر نمودن عملکرد و تلاش کارکنانشان هستند. رفتارهای فرا نقش، رفتاری است که به قصدکمک به همکاران یا سازمان به وسیله ی یک فرد انجام می گیرد و در حیطه وظایف رسمی قرار نمی گیرد. رفتار فرانقش و همکاری کارکنان می-تواند با دیگر متغیرهای موجود در سازمان در ارتباط باشد که از جمله آنها می توان به ابهام نقش و ارتباطات درون سازمانی اشاره کرد. ابهامنقش عبارت از عدم وضوح و روشنی نقش، اهداف شغلی و حوزه مسولیت های شغلی فرد است. ابهام نقش زمانی پدید میآید که روشن نباشدنقش فرد چیست، از جمله هنگامی که به روشنی معلوم نباشد هدف از شغل معینی چیست یا حدود مسولیت های فرد کدام است. ابهام نقشدر واقع زمانی به استرس منجر میشود که فرد را از بهره وری و پیشرفت باز میدارد و عملکردش را کاهش میدهد. مناسب بودن فضایارتباطات درون سازمان در افزایش مشارکت کارکنان در سازمان نقش پر رنگی دارد. ارتباطات داخلی سازمان به منظور جذب استراتژی هایسازمان در هویت آن، هماهنگ کردن فعالیت ها و ایجاد اتحاد و وفاداری در اعضاء به کار می روند. ارتباطات سازمانی به ارتباطاتی اطلاق می شودکه در راستای اهداف سازمانی یا روابط بین فردی کارکنان شکل می گیرد و معمولا به منظور تفهیم دستورات، انتقال اطلاعات و صحبت هایمعمول میان کارکنان بروز می یابد. به این منظور لازم است تا ارتباطات قوی درون سازمان وجود داشته باشد، زیرا کارکنان برای تصمیم گیرینیازمند اطلاعات هستند. بدون اطلاعات آنها نمی توانند نقش های خود را به درستی ایفا کنند و مشارکت لازم را در امور سازمانی داشته باشند.بر این اساس بررسی و شناخت عوامل موثر بر افزایش رفتارهای فرانقش و مشارکت کارکنان می تواند از اهمیت خاصی در جهت بالندگیسازمانی به ویژه در سازمان ها و شرکت ها برخوردار باشد. تحقیق حاضر بر آن است تا نقش ارتباطات درون سازمانی را در ترویج رفتارهایفرانقش و همکاری در میان کارکنان این سازمان از راه میانجیگری ابهام نقش بررسی کند. روش شناسی:تحقیق حاضر، توصیفی – همبستگی میباشد که از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا، به صورت میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری اینپژوهش را همه کارشناسان، کارمندان و مدیران اداره های ورزش و جوانان استان همدان در سال ۱۳۹۹ تشکیل دادهاند. جامعه آماری ۲۱۰ نفرکارکنان اداره ورزش و جوانان استان همدان بودند. از طریق نمونهگیری طبقهای- تصادفی متناسب با حجم، تعداد ۱۳۲ نفر از آنها بر اساسجدول کرجسی و مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. در تحقیق حاضر به منظور جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه استاندارد ارتباطاتدرون سازمانی هادیگل (۱۳۹۴)، پرسشنامه رفتار فرانقش هیل (۲۰۰۲) و پرسشنامه ابهام نقش ریز، هوس و لیرتزمن (۱۹۷۰) در مقیاس پنجارزشی لیکرت استفاده شد. جهت تعیین روایی صوری پرسشنامه ها از ۱۰ نفر از متخصصان و صاحب نظران و اساتید مدیریت ورزشی در اینزمینه کمک گرفته شد. به منظور تعیین پایایی پرسشنامه ها نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها ازآزمون کولموگروف اسمیرنوف به منظور تشخیص توزیع نرمال داده ها و مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزارهایSPSS۲۲ و PLS استفاده گردید. یافته ها: ارتباطات درون سازمانی با ابهام نقش رابطه معکوس دارد. ابهام نقش نیز با رفتار فرا نقش رابطه معکوس دارد. همچنین نقش میانجی ابهام نقش در رابطه بین ارتباطات سازمانی و رفتار فرانقش تایید شد.بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق دریافتیم که ارتباطات درون سازمانی بر ابهام نقش تاثیر معنادار و معکوس دارد که مطابق بایافته های مالهوترا و آکفالت (۲۰۱۶) و الکهتانی و علم (۲۰۱۵) است. با افزایش ارتباطات درون سازمانی در ادارههای ورزش و جوانان، کارکنانمی توانند از این ظرفیت و پتانسیل در راستای کاهش ابهامات، سوالات و وظایف نقشی خود بهره ببرند و ارتباطات نقش پر رنگی در کاهشابهامات کارکنان در انجام وظایفشان دارد. ابهام نقش بر رفتار فرا نقش تاثیر معنادار و معکوس دارد که مطابق با یافته های پژوهش میهن نورد(۱۳۹۵) می باشد. اگر وظایف کارکنان همراه با ابهام باشد، در انجام وظایف خود با شیوه نامه ی شفاف روبهرو نیستند، پس توان، تمایل آنها برای انجام رفتارهای فرا نقش کم می شود. نقش میانجی ابهام نقش در رابطه بین ارتباطات درون سازمانی و رفتار فرا نقش نیز تایید شد.

کلیدواژه ها:

ارتباطات درون سازمانی ، رفتار فرانقش ، ابهام نقش