تاثیر ویژگی های خاک بر عملکرد و تهیه جدول نیازهای رویشی پرتقال در مناطق انتخابی کشور ایران

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر خصوصیات اراضی بر عملکرد پرتقال، درجه­بندی آن­ها و تهیه جدول نیازهای رویشی برای تعیین تناسب اراضی برای کشت این گیاهان به روش فائو بود. به همین منظور، ۱۳۸ باغ پرتقال (۱۱۸ باغ برای درجه­بندی و ۲۰ باغ برای صحت­سنجی) در استان­های فارس، مازندران، گیلان، کرمان و جنوب کرمان انتخاب شد. در هر باغ، پرسش­نامه­ای تکمیل و یک پدون حفر و مطالعه شد. سپس، نمونه­های خاک برای آزمایش­های فیزیکوشیمیایی تهیه گردید. ویژگی­های انتخاب شده شامل شوری، درصد سدیم قابل تبادل (ESP)، واکنش خاک، گچ، آهک، رس، شن، سیلت، سنگریزه، پتاسیم و فسفر قابل دسترس خاک بود. از کل داده­ها، ۲۰ داده برای اعتبارسنجی انتخاب و بقیه داده­ها وارد مدلسازی شامل روابط رگرسیونی چندمتغیره به روش گام­به­گام و ساده شد. در این معادلات ارتباط بین عملکرد به عنوان متغیر وابسته با ویژگی­های خاک به عنوان متغیرهای مستقل بررسی شد. به کمک نمودارها، درجه بندی خصوصیات اراضی به روش فائو بدست آمده و جدول نیازهای رویشی پیشنهاد شد. این جدول، با داده های اعتبار سنجی، صحت­سنجی شد. رابطه رگرسیونی چندمتغیره نشان داد که شوری، ESP، آهک، گچ، سنگریزه، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، با ضریب تبیین ۹۵/۰ بیشترین اثر را بر عملکرد پرتقال دارند و معادلات رگرسیونی ساده مشخص کردند شوری خاک، ESP، گچ، آهک و سنگریزه، بیشترین اثر را در کاهش و کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، بیشترین اثر را در افزایش عملکرد دارند. ضریب تبیین عملکرد با شاخص خاک بدست آمده از جدول نیازهای خاک و اراضی پیشنهادی برای پرتقال نیز ۷۹/۰ بدست آمد که نشان­دهنده دقت قابل­قبول جدول پیشنهادی است.

کلیدواژه ها:

الگوی کشت ، تناسب اراضی ، مرکبات ، نیاز رویشی