ریخت شناسی قصه های قرآنی در منطق الطیر عطار

ریخت شناسی یکی از الگوهای روایی است که با تاکید بر حوادث و رویدادها سعی در تبیین جریان روایی یک اثر دارد و هدفش دنبال کردن اشخاص قصه از طریق کنشهای ایشان است. این الگوی روایی بر نقش ویژه های شخصیت های داستان تاکید دارد؛ از این رو الگویی قابل توجه برای بررسی برخی متون خاصه متون عرفانی به شمار می آیند. در متون عرفانی به سبب آن که هدف جلب نظر مخاطب است، بر اشخاص و کنش های ایشان نیز تاکید شده است. منطق الطیر عطار یکی از متون عرفانی است که بر پایه حکایتهای مختلف و با تاکید بر شخصیت های مختلف در پی بیان نکات عرفانی است؛ از این رو عطار نیشابوری در شیوه داستان سرایی خود از قرآن الهام گرفته و پیام های معنوی و ارزشمند خود را در قالب قصه برای مخاطبان خود با زبانی روان بیان کرده است. آثار او سرشار از حکایتها و تمثیل هایی است که هر کدام برای ادای مقصودی به کار گرفته شده است. براساس بررسی های صورت گرفته، مشخص شد که الگوی روایی پراپ با توجه به آنکه منطق الطیر متنی مخاطب محور است و هدفش تبیین مفاهیم عرفانی است، روشی کارآمد برای بررسی این متن به شمار می آید. همچنین عطار برای آنکه بیشتر تمرکزش بر شخصیت های داستانی بوده است، از نظر ریخت داستانی با قرآن تا حدودی تفاوت دارد؛ از این رو برای بررسی از منظر این الگوی روایی مناسب تر است.

کلیدواژه ها:

داستان ، قصه ، قرآن ، ریخت شناسی ، عطار ، منطق الطیر