بررسی مسئولیت مدنی ضررهای جمعی در فقه و حقوق ایران

ضرر جمعی: درمقابل ضرر شخصی قرار دارد. بر این مبنا میتوان ضرر جمعی را به «ضرر جمعی اشخاص متشکل» و «ضرر جمعی اشخاص غیر متشکل» تقسیم نمود. در مورد اول، ضرر به تشکل هایی وارد میآید که دارای شخصیت حقوقیاند و قسم دوم زیان به جمعیت هایی می رسد که دارای شخصیت حقوقی نیستند، زیان. حال آنکه ضرر جمعی، ضرری است محقق ومسلم که مطالبه آن منطبق با قواعد حقوقی است. بنابراین، نیاز به وضع قوانینی روزآمد و کارآمددارد که بتواند جوابگوی نیازهای کنونی جامعه دررابطه با، زیان های جمعی باشد، بشدت احساس می شود. اگر عاملی آسیب و زیان مادی یا معنوی به شخص و یا اشخاص محصور، محدود و معینی برساند، ضرری که وارد می شود «ضرر شخصی» محسوب میگردد و چنانچه مقصود از مطالبه، جبران زیان شخصی باشد، مطابق قواعد عمومی مسئولیت مدنی به آن رسیدگی میشود. اما «ضرر جمعی» جماعت کثیری را هدف زیان (معنوی یا مادی) قرار میدهد. در ضرر جمعی، زیان به عده ای از افراد جامعه یا کل افراد جامعه و یا گروهی از آنان که عضو تشکل ها، احزاب، سندیکاها، اتحادیه ها، ... هستند، وارد می شود؛ حقوق ایران تاکنون قوانین خاصی راجع به جبران این دسته از زیان ها تصویب نکرده و در رویه قضایی هم آراء قابل اعتنایی که بتواند مبنای مطالبه و جبران این گونه زیان ها قرار گیرد، به چشم نمیخورد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی ، ضرر ، ضررهای جمعی ، ضرر معنوی ، ضرر مادی.