مکان یابی و طراحی فضاهای چند منظوره شهری به منظور مدیریت بحران پس از زلزله

حوادث طبیعی و از جمله انها زلزله، همیشه به عنوان یکی از مخربترین عامل آسیب رسان درسکونتگاه های انسانی از دیرباز مطرح بوده است. این مساله در شهرها به عنوان عالی ترین مراکز تجمع انسانی، به عنوان تراکم جمعیتی و با توجه به آسیب پذیری بافتهای فرسوده و قدیمی در آنها، بحث برنامه ریزی و طراحی مکانهای درست و مدیریت بحران را به عنوان ضرورتی غیر قابل اجتناب مطرح میسازد. یکی از راهکارهای مناسب براس کم کردن میزان اسیب ها و خسارات کمک گرفتن از فضاهای شهری به عنوان پایگاه های چندمنظوره مدیریت بحران می باشد. ، که میتوانیم ویزگی های طراحی در این فضاها به گونه ای ا ستفاده کنیم تا این فضاها در مدیریت بحران بالاترین میزان کارایی خود را در انطباق با رویکرد شهری داشته باشند یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این پایگاه ها مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. محلی که در شرایط بحرانی محلی ایمن و با حداکثر کارایی و در شرایط عادی به عنوان فضای تعاملاتی و تفریحی مورد استفاده قرار میگیرد. جامه اماری این پژوهش ناحیه هشت از بافت فرسوده بجنورد با توجه به استعداد لرزه خیزی بالا و متغیرهای مورد بررسی. معیارهای موثر در مکان یابی و طراحی از جمله میتوان عوامل کالبدی، اقتصادی، تراکم، دسترسی، طبیعی، عملکردی و فاصله از تاسیسات خطرزا نام برد. براین اساس در چارچوب روش تحقیق »تو صیفی تحلیلی«، پس از مشخص شدن معیارهای موثر در امر مکانیابی اقدام به وزن دهی معیارها و شاخصهای مورد مطالعه طبق نظر ۱۵کار شناس خبره مدیریت بحران و با ا ستفاده از تکنیک مقایسه زوجی و نرم افزار Expert choice میشود. سپس با استفاده از مدل AHP و نرم افزار Arc GIS، لایه های تولیدی هر معیار با توجه به وزن مشخص شده هر یک، بایکدیگر تلفیق شده که خروجی آن نقشه پهنه بندی سطح ناحیه هشت بافت فرسوده بجنورد برای اسکان موقت سانحه دیدگان است.. نتایج نشان داد معیار دسترسی در بین سایرمعیارها و استانداردهای مکانیابی مناطق منا سب جهت ا سکان موقت آ سیب دیدگان از اهمیت بیشتری برخوردار است و در انتها به ارائه پیشنهاد، راهکار، استاندارد و ضوابط طراحی برای طراحی فضاهای چندمنظوره و نمایش نمونه ای از طرح فضاهای چندمنظوره گردیده است.

کلیدواژه ها:

فضاهای چندمنظوره ، مکانیابی ، مدیریت بحران ، زلزله ، بافت فرسوده بجنورد.